құрылды-құрылатын(ауыспалы өткен шақ)-құрылған(бұрынғы өткен шақ)-құрылар(болжалды келер шақ)-құрылмақ(мақсатты келер шақ).
таныстыр-таныстыратын-(ауыспалы өткен шақ)-таныстырған(бұрынғы өткен шақ)-таныстырар(болжалды келер шақ)-таныстырмақ(мақсатты келер шақ).
дəріпте-дəріптейтін(ауспалы өткен шақ)-дəріптеген(бұрынғы өткен шақ)-дəріптер(бкш)-дəріптемек(мкш).
орында-орындайтын-орындаған-орындар-орындамақ.
таныт-таныйтын-таныған-таныр-танымақ.
ойна-ойнайтын-ойнаған-ойнар-ойнамақ.
байқа-байқайтын-байқаған-байқар-байқамақ.
елесте-елестейтін-елестеген-елестер-елестемек.
үйлестір-үйлестретін-үйлестірген-үйлестірер-үйлестірмек.
Жедел өткен шақ [-ды,-ді,-ты,-ті]
Бұрынғы өткен шақ[-ған-ген,-қан,-кен]
Ауыспалы өткен шақ[-атын,-етін,-йтын,-йтін]
Болжалды келер шақ[-ар,-ер,-р]
Мақсатты келер шақ[-мақ,-бе,мек,-пек]
Объяснение:
Құрмаш - Көксеректі күшік кезінде ауылға әкеліп, бағып-қаққан.
Көксерек - күшік кезінде ауылға әкелінген. Көксерек ауыл иттерінен қорлық көреді. Иттер оны дос көрмейді, маңына жақындатпайды. Қасқырға шабатын батыл төбеттер оны талайды, басқа иттер ырылдап үріп, кейде тап беріп, әр жерінен тістеп кетеді.
Қасен - Құрмаштың дұшпаны болып,көрген сайын мазақтап жүретін адам.
Аққасқа - Жұмаштың иті, Көксеректің баққасы. Онымен әрдайым күресіп, жарақат жасайтын ит.
Бейсембай жылқышы - Қолында шошайған сойылы бар,астында қатып қалған ақ бедеуі бар,жылқы бағып жүретін адам.
Құрмаштың әжесі - Құрмашты қолдап отырған адам. Соңында елді тегіс еңіретіп, Көксеректі басынан қарғап тұрып , тепті.
Жұмаш - Құрмаштың ауылдасы, баққасы. Үнемі Құрмашпен ұстасып жүретін бала.
Мін тағып ес білгелі "достың" көбі,
Барымды басқаша етіп кескіндеді.
Бермесем өзім жайлы өзім айтып,
Білсем деп жүрген де жоқ ешкім мені.
Жатпай ма ел: "түсі игіден түңілме", - деп
Бір жанмын білім де көп, мінім де көп,
Кетер ем баяғыда бақытты боп,
Келеді жібермей-ақ тілім бөгеп.
Туғалы тура сөзден іркілмеген
Дерт болып жабысқалы бұл тіл деген.
Жамандап мені біреу оңған емес,
Ешкімнен болған емес күлкім де кем.