1. аштық ас талғатпайды. (голод еду не выбирает) . 2. ас – ң арқауы. (еда человеку силу даёт) . 3. өзi тойса да көзi тоймайды. (сам наелся, да глаза не насытились) . 4. сыйлап берген су да тәттi. (поданная с уважением и вода сладкая) . 5. тату үйдiң тамағы тәттi. (в дружном доме вся еда вкусная) . 6. адатықтан ұдкен ат жоқ, наннан ұлкен ас жоқ. (самое святое имя – человек, самая святая пища – хлеб) . 7. қарны ашқанға қара нан да май татыр, шөлдегенге қара су да татыр. (голодному – черный хлеб покажется маслом, жаждущему – сырая вода покажется мёдом) . 8. дастарқанда наны жоқтың, тамағының сәні жоқ. (стол без хлеба смотрится бедно).
1)Ашық дауыстылар айтқанда жақ кең ашылады.2)Қысаң дауыстыларды айтқанда жақ тар ашылады.3)Дауысты дыбыстар еріннің қатысына қарай ерінді және езулік деп екіге бөлінеді.4)Барлық дауысты дыбыстардың басты қасиеті сөз ішінде буын жасап, дауыссыз дыбыстармен тіркесе алатындығында. 5)Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай: ашық — қысаң, еріндік — езулік, жуан — жіңішке болып бөлінеді.6)Еріндік дауыстыларды айтқанда еріннің алға қарай сүйірленуі арқылы жасалады.7)Езулік дауыстыларды айтқанда еріннің кейін тартылып, езудің жиырылуы арқылы жасалады.8)Жуан дауыстыларды айтқанда тілдің кейін жиырылуы арқылы жасалады.9)Жіңішке дауыстыларды айтқанда тілдің ілгері созылуы арқылы жасалады.
