Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ұстаз,ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды көзқарасын исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.[2]
Абай Шығыс пен Батыс мәдениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық трактаттар стилінде жазылған «Қара сөздері» - тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды.[3]
Жанартаулар мен жер сілкіністерінің кесірінен тірі тіршілік иелеріне қауіп төнеді.Мысалы:жер сілкінісінің əсерінен адамзат,жануарлар жəне өсімдіктер көп зардап шегеді.Адам аяқ-қолдарың жарақаттап алуы мүмкін,жануарларға ғимарат немесе үйдің заттары,қабырғасы бұзылып түсуінен жануар қатты жарақат алып өледі,өсімдіктер де сондай нəрседен гүлдің сабағы,ағаштың бұтақтары сынып қоршаған ортаға зияның тигізеді.Су тасқыны сол жерге кері əсерін тигізіп қоймай,сол қала/жерді құртып жіберуі мүмкін.Су тасқыны болған жерлерде адам өлімі/жарақаты көп орын алады.Құрғақшылық-бүкіл тіршілік иесі үшін ең қиын жағдай.Əлемнің кейбір жерлерінде құрғақшылық болып жатады,ондай жерде өмір сүру мүмкін емес:су жоқ,тірі жан жоқ,бетпақ дала.
Адамдар базарға қажетті заттарын алуға барады.
Алма,апельсин,құлпынай,киви,құрма
Себебі,олар сондай дәмді
Алма асқорыту жүйесін жақсартып,қан айналымын жақсартады.Жане алмада адамға қажетті темір бар.Ал киви сұлулықтың жемісі.Яғни теріге жақсы.Құрма жүрек қан тамырларына оң әсерін тигізеді