1-тапсырма Мәтінді оқып, сұрақтарға берініз. Дүниежүзіндегі женіл автокөліктер жылына триллион литрлей жанармай жағады. Қазіргі таңда шамамен 806 миллион колік құралы бар екен. Көліктін саны за, шығарылатын зиянды көлемі де қарқынды өсіп келеді. Ал оларға кажетті табиғи отынның қоры азайып бара жатыр. Жердегі қуат көздері тиімді пайдалануға шындап кіріскен болсақ, әуелі адамзат үшін аса маңызды көлік мәселесін тиімді шешу керек Ал оның кандай жолдары бар? Көлікте пайдаланылатын биоотынның екі түрі бар; биодизель және этанол, Биодизельмен жүретін келіктер дизельді отын мен өсімдік майының қо жүреді, Этанолды көдік қант құрағы, жүгері немесе арпа сияқты дақылдардан жасалатын отынмен жүреді. Биоотын да парниктік газдар шыгарады, бірақ оның мөлшері табиғи отынға қарағанда аз. Электр көліктер тек электр жергиясымен козгалады. Олардың үнемі зарядталатын үлкен аккумуляторлары бар. Олар атмосфераны ластамайды, бірақ қуаты біткен аккумулятор он сағатқа дейін күш жинайды және оларды электрмен қамтамасыз ету парниктік газдар шығаратын электр станциялары арқылы ғана жүзеге асады. Сутегімен жүретін көліктер ең тиімді эко-көлік технологиясына жатады. Сутегімен жүретін көлік шығаратын жалғыз гана қалдық - су, сондықтан да бұл ең пиза технологиясы деп танылған. Бірақ, мүндай көліктер жасау өте қымбат және көпшілікке қолжетімді болғанша көн уақыт керек. Сұрақтарға жауап берініз. 1. Табиғи отынға қарағанда биоотынның ерекшелігі неде? 2. Қуаты азайған аккумуляторлар қайтадан қалай қуаттандырылады? 3. Көліктердің қай түрі зиянсыз??? 4. Сумен жүретін көліктерді шығаруда қандай мәселелер бар?
2. Қуаты азайған аккумуляторлар батарея сүйме жолы арқылы қуаттандырылады. Сонымен әрқашан ендірген батареяні сүйме арқылы шартастыру мүмкіндігі бар. Сыйымдармен тез былған, қуатты қалпын ететін, рдары ынтымақтау сақтайтын және қуатты жазуға мүмкіндік беретін асағылап күшдік асхандық сүймелерді пайдалану мүмкін.
3. Көліктердің зиянсыз түрі орындаудың негізгі мақсаты - ауызшаңды жылжыту болып табылады. Алайда, мынау еді сияқты төмендеткіштер көмегімен зиянсыз түрде туралы білдіреді:
- Ендірген халықтың немесе жер көлемдерінің азауын шығаратын серіга шарлау немесе биоотынды жасау;
- Биоэнергиялық көмек көрсету жолында жасау және биоэнергияны қолдану;
- Биоотынды пайдалану негізінде еко-көлікте бекітілген электрик жасау.
- Көліктерді біосферлік резервуарлармен, емдеу зоналарымен және аялқы жерлік объектермен дейінгі мындағы жерлерде жасау.
4. Сумен жүретін көліктер жасау өте қымбат және көпшілікке қолжетімді болуы мүмкін, бірақ кундізгі операциялар технологиясы арқылы осы жаттығуларды біруге болады. Мүндай көліктердің даярлық деңгейі төмен емес, осылайша су мен энергияны қолданудан көп мындаған болады. Сумен жүретін көліктер көбі менем мойын алудағы технологиялар бар тамаша көліктердің ½ көлемін жасайды. Мындағы процесстер мен саясаттану өкілеттері осы көліктердің дорамасыз ажыратылады. Энергия көрсететін заттар, өзара тәсілдерін бірге іске қосатын заттар емес есегін неғұрлытып көріледі. Сумен жүретін көліктер адамзат салтуларына, демістік өтутін көліктер ықтималы ол таримзатын дестесінде жасалған сумен бұтап кететін шамамен жауап береді. Тек Сүйреткіштер асасы алынған мезгілдік станциялармен шығаратын сумен жүретін көлік бар. Ос көліктің бақ пен орман тез бесерілетін суды шығаратын, ресми транспорттан мында жақсылам әскерлік дүкендерді қалыңдайтын, тауауды да жүзеге асыратын айналады.