Ол өте сауықшыл әрі жалқау екен. Жаз бойы көңіл өмір сүріпті: ән айтыпты, би билепті. Ол жапырақты та-
мақ қылады, көрпе етіп жамылады, үй ретінде пайдалана-
Ертеде шырылдауық шегіртке болыпты.
ды. Осылайша өтіп, күз келеді.
Сауықшыл Шегіртке еш-
теңе ойламапты. Жаз, күз
кетті. Одан соң қыс келеді.
Шегіртке қатты тоңыпты,
қарны ашыпты. Ол Құмырс-
қадан көмек сұрайды.
- Қарағым, жылытшы, та-
мақ берші, – деп жалынады.
Құмырсқа сонда: «Неге
жазда тамақ жинамадың?
Неге жазда жұмыс істемедің?
Неге жазда үй салмадың?»
деп ренжиді.
Перевтдите
1) Сөздің түбірі білдіретін грамматикалық мағынадан өзгеше басқа грамматикалық мағынаның арнайы грамматикалық формасыз, сырттай түбір мен немесе басқа тұлғамен сәйкес түрде берілуін формасыз тұлға немесе нольдік форма деп атайды. Оған мысалы, жіктік жалғаудың 3-жағы (мен келсе-м, ол келсе-), бұйрық райдың 2-жағы (сен кел-,) жатады. Бала, келді, келген деген сөздерді жіктесек (жекеше: мен бала-мын, келді-м, келген-мін 2-ж. сен бала-сың, келді-ң, келген-сің, 3-ж. ол бала-, келді-, келген-,) III жақта жалғанған жалғау жоқ, сен кел, сен оқы дегендегі бұйрықтық мағына арнайы формасыз (жалғаусыз) сырттай етістік түбірімен сәйкес тұлға арқылы беріліп тұр. Ал шынында етістіктің түбірінде бұйрықтык мағына болмайды: келген, келіпті дегенде түбірі — кел, онда ешқандай бұйрықтық мағына жоқ.