Бұрын Қазақстан территориясын сақ тайпалары мекендеген. Грек авторларының еңбектерінде олар «скифтер» деген атпен кездеседі. Бұл атау тарихқа көшпенділердің синонимі ретінде енген. Жазбаша дереккөздер сақтарды келесідей бөледі:
- тиграхауда сақтары (үшкір бас киімдер кигендер);
- хаомоварга сақтары (хаома сусынын жасайтындар);
- парадарайя сақтары (өзен арғы жағындағылар);
- аримаспа сақтары (тазқара құстарының алтынын күзететіндер)
Өткен соғыстар
Сақтар тарихта жауынгер тайпалар ретінде танымал. Сонымен, Геродот және басқа авторлар парсылар мен сақтардың соғыстары туралы, сақтардың Ахеменидтер патшасы Кирді жеңуі туралы жазады. Оларды бағындырып үлгерген Дарий I-нің парсы әскеріндегі сақтар Мысырда, Грекияда соғысып, Термопила шайқастарында өздерін ерекше көрсетті. Сақтар тарихындағы ең жарқын парақтардың бірі ұлы бағындырушы Александр Македонскийдің шығысқа қарай жылжуын тоқтатумен байланысты. Талас, Шу, Іле жағалауларында, қырғыз және жоңғар Алатауының, Кеген мен Нарынкөлдің таулы алқаптарында сақ қорымдарының орындары табылды. Жетісудағы сақ ескерткіштерінің бірі - Алматыдан шығысқа қарай 50 км жерде орналасқан Есік қорғаны. Сақ мәдени бірлестігін жерлеу құрылымдары мен рәсімдерінен, қыш бұйымдарының түрлерінен, тұрмыстық заттардан, өнерден, идеологиядан, қару-жарақтан, ат жабдығынан және т.б. байқауға болады. Жалпы сақ немесе сақ - скиф «аң стилі» сақ тайпаларының дүниетанымының логикалық көрінісі, олардың бейнелеу өнеріндегі мифологиясы мен көшпенділер идеологиясын білдірудің ерекше белгі жүйесі ретінде қалыптасты.
Есім хан[1] — (1598—1628) билік құрған. Есім хан қазақ тарихында «Еңсегей бойлы ер Есім» деген атпен әйгілі болды, оған бұл атақ 1598 жылы ағасы Тәуекел ханмен бірге Мауреннахрға жасаған жорықта ерекше көзге түскені үшін берілген екен. Есім хан — Шығай ханның баласы, ол бұрын қазақ хандығының Түркістан қаласындағы хан ордасында тұрған.