Экологиялық проблема — адамның табиғатқа және керісінше табиғаттың адамға тигізетін қолайсыз әсерлеріне байланысты туындайтын кез келген құбылыс.[1]
Қазіргі әлемде экологиялық проблемалар өзінің қоғамдық мәні жағынан алдыңғы қатардағы мәселелердің біріне айналады, тіпті ядролық соғыс қауіпі де оның көлеңкесінде қалып қойды. Адамның шаруашылық іс - әрекетінің қауырт дамуы, айналадағы ортаға үдемелі, көбіне білдірушілік сипатта әсер етуде. Адамның табиғатқа әсері мыңдаған жылдар бойында қалыптасқан табиғи жүйелерді өзгерту, сондай – ақ, топырақты, су көздерін ауаны ластау арқылы жүзеге асуда. Бұл табиғат ахуалының күрт төмендеуіне әкеліп соқты, көп жағдайларда орны толмас зардаптар қалдырды. Экологиялық дағдарыс шын мәніндегі қауіпті төндіріп отыр; іс жүзінде тез өндіріс алып бара жатқан дағдарыстық жағдайларды кез келген аймақтардан көруге болады. Адамды құтқару дегеніміз – ең алдымен табиғатты сақтау. Табиғи процестердің негізінде жатқан заңдылықтарды ескермеу табиғат пен адам арасындағы елеулі қайшылықтарға әкеліп соқтырғанын айта кеткен жөн. Американ экологы Риклерс: Табиғатқа келтірілген нұсқанды түзетудің ешқандай көпе – көрнеу жатқан әдістері жоқ екені айдан анық, сонымен қатар қоршаған ортаға деген келеңсіз көзқарасы үшін адамға танылатын кінә да, өзендерге шайынды суларды төгу, егістіктерге пестицидтер бүрку, аңшылардың найзасы мен мылтығы автомашиналардан шыатын түтін қала іргесінің шексі кеңеюісияқты белгілі фактілерден құралмауы тиіс. Адамға табиғат экономикасы - ауыл, елді пунктер, село, қала тұрғындарымен жер жүзінің халықтарының қарым – қатынастарын, сандық және сапалық құрылымын зерттеу және реттеу, көпшілікке үздіксіз экология саласынан білім мен тәрбие беру жұмыстарын зерттейді. Адам әрекеті тек жер бетіндегі суды ғана емес ауаны да ластап келеді. Күн сайын өнеркәсіп орындары ауаға орасан зор улы газ және оларға қоса өте майда бөлшектерден тұратын қоспаларды шығарып жатады. Олар ауамен бірге адам мен жер бетіне. Кейде оларды жел алғашқы шыққан орнына мыңдаған километр жерге айдап апарады. Міне, сондықтан да газ немесе қатты зат түрінде бөлініп шығатын заттардын ауаны қорғау адам денсаулығы үшін де, тіршілік үшін де үлкен мән алады. Осы уақытта ауаға улы қосындыларды жібермеу а ң алдында тұрған үлкен мәселе. Ауаны әр түрлі жолмен былғануы атмосферада бірте – бірте түпкілікті мутагенді өзгерістер тудыратын анықталып отыр. Мысалы, қалалардың үстін, 2000 – 2500 м биіктік көлемінде газдар мен ұсақ бөлшектерден тұратын қарақошқыл түтін басып тұрады. Осындай көрініс біздің қалаға тән құбылыс.
18. Омонимді табыңыз.
A) Қара
19. Тура мағыналы сөзді табыңыз.
D) Құлағымауыры р.
20. Мақалды табыңыз.
E) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей.
21 Қатаң дыбыстары бар сөзді табыңыз.
А) Қыс
22. Жалаң сөйлемді табыңыз.
С) Жаңбыр жауып тұр.
23. Сөйлемдегі етістіктің шағын анықтаңыз. Жақсымен жолдас болсаң, жетерсің мұратқа,
Жаманмен жолдас болсаң, қаларсың ұятқа.
E) Болжалды келер шақ
24. Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар қатарын анықтаңыз.
D) -нікі, -ов, -тал
25. Бастауыш қызметіндегі есімшені табыңыз.
B) Оқыған озады.
26. Туынды сөзді табыңыз
А) Оқушы
27. Сөйлемнің неше тұрлаусыз мүшесі барын табыңыз
Е) 3
28 Тұйық буын сөздерді көрсетіңіз
В) Аң, аш, ар
29.Есептік сан есімді көрсетіңіз
Е) Жетпіс бес
30. Жалпы зат есім көрсетііңіз
С) Адам
31 Шоқан қай оқу орнын бітірген?
В) кадет корпусы
32. А.Байтұрсынов кім?
Ә) тілші-ғалым
С) мектеп
33. "Маса" өлеңдер жинағының авторын көрсетіңіз:
Г) А.Байтұрсынов.
34.Міржақып Дулатовтың өмір сүрген жылдары?
Ә) 1885-1935ж
35.Тұңғыш қазақ романы қандай?
А)"БақытсызЖамал"
36.Міржақып Дулатов шығармашылығының ең алғашқы өлеңдер жинағы:
В) "Оян,қазақ!"
37. Міржақып Дулатов Қазақ газетінде кіммен бірге еңбек етті?
В) А Байтұрсыновпен
38. "Бақытсыз Жамал "романның басты кейіпкері кім?
Г) Жамал
39.Ахмет Байтұрсыновтың өмір сүрген жылдары:
Б)1872-1937ж
40. Ахмет Байтұрсынов кімнің мысалдарын қазақ тіліне аударған?
А) Лермонтовтың
41. Абайдыңпоэмасы;
Ә)Ескендір
42 Махамбет қай ханның тұсында өмір сүрген?
Ә) Жәңгір хан
Метафоралар:Алтынсың,Жібексің,Сұңқарсын.
Афористік сөз:Жоғары қарап оқ атпа,жуық түсер жаныңа.
Салыстыпу балау:Сен алтынсың-Мен пұлмын,Сен жібексің-мен жүнмін,сен сұлтансын-мен құлмын,сен сұңқарсын-мен қумын.
Объяснение:
Тексерліген дұрыс