СОР по казахскому 9 класс 1 четверть А мәтіні Жасың бар, жігіт-желең, шалдарың бар. Ертең біз жол жүреміз, қамданыңдар. Жол ұзақ, биік асу, сапар алыс, Жаз өтер, күз де кетер, тақалар қыс. Қамданыңдар Болашақ деген елге, Қандай біз сый-сияпат апарамыз? Қорқауды, өсекшілді қатарға алма, Кеселін тигізеді сапарға алда. He бетімізді айтамыз Болашаққа? Жат қылықты қалдырмай апарғанда Жамандық атаулыны қалдырыңдар, Суға батыр, отқа өрте, жандырыңдар. Болашақ деп аталған өлмес-өшпес, Жақсылықтан жаралған тағдырың бар. Қыз-қырқын, жігіт-желең, шалдарың бар, Ертең біз жол жүреміз, қамданыңдар! М. Мақатаев Ә мәтіні «Халықаралық бағдаршам күні» 1914 жылғы тамыз айының 5-і күні орын алған оқиғаға байланысты тойланады. Бұл күні Американың Кливленд қаласында алғашқы заманауи бағдаршамның тұңғыш түпнұсқасы шыққан болатын. Алайда ең алғашқы бағдаршамды британдық Джей Найт есімді азамат XIX ғасырда ойлап тапты. Ол тек екі түсті шамнан тұрды. Ал ол бір түстен екіншіге ауысқанда дыбыс шығаратын болған. Бұл құрылғы тұңғыш рет 1889 жылы Лондон парламенті орналасқан көшеге қойылды. Кейін үш жыл өткен соң, бағдаршамның жарық шамы жарылып, абайсызда жақын тұрған полиция сақшысын зақымдаған көрінеді. Содан бағдаршам 50 жыл бойы ұмыт қалған. 1910 жылы алғашқы екі түсті автоматтандырылған бағдаршам патенттеліп, қолданысқа берілді. Ал күнделікті күнде көріп жүрген үш түсті бағдаршамыңыз алғаш рет Нью-Йорк қаласында 1914 жылы пайда болды. Жылдар өте бұл аппарат тиімділігін көрсетіп, Америка және Еуропа мемлекеттерінде кеңінен қолданыла бастаған
Қазақстан өзінің жер қойнауының байлығымен әйгілі. бұл жер қыртысының геологиялық құрылысы мен ерекшеліктеріне байланысты. тау түзілу, магмалық жыныстардың енуі және метаморфизм (өзгеріске ұшыраған), яғни эндогендік процестердің әртүрлілігі, солармен байланысты тау
жыныстарының құрылымында, минералдық және қ құрылысында болған қандай да бір өзгерістер түрлі пайдалы қ түзеді.пайдалы қ деп, қазіргі техниканың деңгейінде, табиғи түрінде немесе өңделгеннен кейін шаруашылықта пайдалануға болатын минералдар мен тау жыныстарын айтады. әдетте, таулы
аймақтарда (қатпарлы және қатпарлы-жақпарлы аудандарда) және шөгінді қабығынан айырылған платформаларда рудалы қ кені көптеп кездеседі.ал шөгінді түріндегі пайдалы қ (мұнай, газ, көмір, уран және т.б.) шөгінді қабығы бар платформаларда (жазықтарда) кездестіруге
болады.1919—1923 жылдардың өзінде қарағанды тас көмір алабының өнеркәсіптік мүмкіндіктері анықталды. содан бері қазақстанда геологиялық пайдалы кендер ашылып, жоспарлы зерттеу жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп келеді.қазақстанда аса маңызды минералдық шикізат түрлерінің бәрі
дерлік бар. еліміздің жер койнауынан менделеев кестесіндегі 105 элементтің, оның 70-інің мол қоры барланған және 60-тан астамы өндіріледі. 6 мыңға жуық пайдалы қ кен орындары ашылған. энергетика және минералдык ресурстар министрлігі мамандарының мәліметі бойынша (2007)
республика дүние жүзінде уран, хром және марганец қоры жөнінен - екінші орында, мырыш, молибден, корғасын, мыс, вольфрам және алтын корынан - алғашкы бестікте, ал мұнай, темір және калайы қорынан - алғашкы он орынның біріне ие. қазақстан еуразияконтинентінде хром қорынан ең бай ел, ал марганец
қорынан бүкіл тмд-да басым ел. алтын корынан қазақстан дүние жүзі бойынша 5-орында, ал тмд бойынша ресей мен өзбекстаннан кейінгі 3-орында. тмд көлеміндегі мыс пен қорғасын корының жартысынан астамы, мырыштың 70%-ынан астамы қазақстанда шоғырланған.пайдалы қазба орындары жанатын,
кен және кен емес болып үш топқа бөлінеді.жанатын пайдалы қға мұнай мен газ, көмір, уран және т.б. кен орындары жатады.
1. ата-бабаларым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы 2. батырларым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы 3.ақындарым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы 4.ғалымдарым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы 5.Отаным - ыз -ды ыз ол тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы 6.табиғат - ы тәуелдік жалғауының 3-нші жағы 7.байлы - ғы тәуелдік жалғауының 3-нші жағы 8.жер - і тәуелдік жалғауының 3-нші жағы
батыл ата-бабаларымыз,қайратты батырларымыз,ойшыл ақындарымыз,ақылды ғалымдарымыз,Отанымызды құрметтеу,бай табиғаты,асыл байлығы,байтақ жері
жыныстарының құрылымында, минералдық және қ құрылысында болған қандай да бір өзгерістер түрлі пайдалы қ түзеді.пайдалы қ деп, қазіргі техниканың деңгейінде, табиғи түрінде немесе өңделгеннен кейін шаруашылықта пайдалануға болатын минералдар мен тау жыныстарын айтады. әдетте, таулы
аймақтарда (қатпарлы және қатпарлы-жақпарлы аудандарда) және шөгінді қабығынан айырылған платформаларда рудалы қ кені көптеп кездеседі.ал шөгінді түріндегі пайдалы қ (мұнай, газ, көмір, уран және т.б.) шөгінді қабығы бар платформаларда (жазықтарда) кездестіруге
болады.1919—1923 жылдардың өзінде қарағанды тас көмір алабының өнеркәсіптік мүмкіндіктері анықталды. содан бері қазақстанда геологиялық пайдалы кендер ашылып, жоспарлы зерттеу жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп келеді.қазақстанда аса маңызды минералдық шикізат түрлерінің бәрі
дерлік бар. еліміздің жер койнауынан менделеев кестесіндегі 105 элементтің, оның 70-інің мол қоры барланған және 60-тан астамы өндіріледі. 6 мыңға жуық пайдалы қ кен орындары ашылған. энергетика және минералдык ресурстар министрлігі мамандарының мәліметі бойынша (2007)
республика дүние жүзінде уран, хром және марганец қоры жөнінен - екінші орында, мырыш, молибден, корғасын, мыс, вольфрам және алтын корынан - алғашкы бестікте, ал мұнай, темір және калайы қорынан - алғашкы он орынның біріне ие. қазақстан еуразияконтинентінде хром қорынан ең бай ел, ал марганец
қорынан бүкіл тмд-да басым ел. алтын корынан қазақстан дүние жүзі бойынша 5-орында, ал тмд бойынша ресей мен өзбекстаннан кейінгі 3-орында. тмд көлеміндегі мыс пен қорғасын корының жартысынан астамы, мырыштың 70%-ынан астамы қазақстанда шоғырланған.пайдалы қазба орындары жанатын,
кен және кен емес болып үш топқа бөлінеді.жанатын пайдалы қға мұнай мен газ, көмір, уран және т.б. кен орындары жатады.