СОЧ Климаттың ғаламдық жылынуы фантастика ретінде қабылданатын. Бүгінгі күні ғаламдық денгейде болып жатқан климаттың өзгеруіне көптеген дәлелдер бар. Қазақстанда ауаның орташа жылдық температурасы 1936 жылдан бастап 2005
жылдар арасында әрбір 10 жыл сайын 0,31 С градусқа жоғарылап отырған. Соңғы 50 жылда Іле Алатауының солтүстік бөктеріндегі мұздықтардың ауданы 41 пайызға қысқарған. Үкіметаралық сарапшылар тобының (КӨҮСТ) болжамдары бойынша егер климаттың өзгеруі мен күннің жылынуы осы қарқында өрбитін болса, XXI ғасырдың ортасында орташа температура 6 градусқа жоғарылауы мүмкін.
Бұл өз кезегінде 2 градусқа жылынудың өзі кері салдарға әкеп соғатын күрт континенталды Қазақстан үшін орасан зор апат болып табылады. Бүгінгі күннің өзінде еліміздің территориясының 75% экологиялық тұрақсыздық тәуекеліне ұшырап отыр. Алапат ыстық, құрғақшылық. Тіршіліксіз шөл даланың аумағы солтүстікке қарай 300-400 шақырымға жылжиды. Су ресурстарының жетіспеушілігі мал жайылымдарының азаюына әкеліп соғады және ауыл шаруашылығына ауыр соққы болып табылады. «Қазақстанда климаттық тәуекелдерді басқару» БҰҰЖЖ жобасы мамандарының пайымдауынша табиғаттағы процестердің белгілі бір циклға бағынатынына қарамастан температураның жаһандық жоғарылауы нақты дәйек болып табылады. Қазақстанда температураның жоғарылауы жауын-шашын мөлшерінің артуымен өтеліп отырған жоқ, бұл белгілі бір тәуекелдерге алып келеді. Бізді алда өзендердің ағысының өзгеруі күтіп тұр, экстрималды табиғи құбылыстары көбейеді, жаңа табиғи аномалды құбылыстар пайда болады.
Инна Колтаевская
(186 сөз)
Мәтіннен сөздердің синонимдерін табыңыз.
жаһандық -
көлемі -
жорамалы -
тапшылығы - [2]
Төмендегі сұрақтарға мәтіндегі деректерді қолдана отырып, жауап беріңіз.
Мәтінде қандай мәселе көтеріледі? Себебін жазыңыз. [1]
3.«Болашақта экстрималды табиғи құбылыстары көбейеді, жаңа табиғи аномалды құбылыстар пайда болады» деген автор пікірімен келісесіз бе? Ойыңызды дәлелдеңіз. [1]
4.Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап беріңіз. [1]
Мәтінде климат өзгеруінің қандай себептері көрсетілген?
1. Жаһандық-ғаламдық
Көлемі-ауданы
жорамалы-болжамдары
тапшылығы-жетіспеушілігі
2)Климаттың күрт жылыну әсерінен болып жатқан мәселелер жайлы айтылған. Орташа температураның өсуінен Іле Алатауының мұздықтарды ери бастады, сонымен қатар құрғақшылық белең алды. Қазақстан жерлерінің 75%-ы экологиялық тұрақсыздыққа ие болды.
3)Келісемін, себебі климаттың жоғарылауы мен мұздықтардың өте қарқынды түрде ери бастауы, осы құбылыстардың бастамасы деп білемін. Біз күтпеген, тіпті білмейтін табиғи құбылыс болуы мүмкін. Мысалға:Алматы облысында жыл сайын сейсмикалық аймақтың байқалуы, сонымен қатар Жайық, Жем, Сағыз өзендерінің тартыла бастауы құбылыстардың бастамасы деп білемін.
4)Климат өзгеруіне ғаламдық жылу бастама болып отыр ,себебі орташа температураның жоғарылауы әсерінен құрғақшылық болып, су ресурстары жетіспейтін болады.