Мәтінді мұқият оқыңыз. Оның басты идеясын 5-6 сөйлеммен жазбаша түсіндіріңіз.( ) Тəн саулығына керек нəрселер не?
1) Тəн өзіне керекті нəрселерді мезгілімен тиісті күйінде, керек мөлшерімен алып тұру (ауа, тамақ, сусын сияқты нəрселерді).
2) Ағзамыз əр түрлі қызметін мезгілімен дұрыс басқарып, дұрыс атқарып тұру, мəселен, тамақ қарында қайнап пісуі, бойға сіңуі, қан мезгілімен тарап тұруы сияқты қызметтер.
3) Тəнге зиян келтіретін ауру құрты, у, суық сияқты нəрселерден тəнді қорғау.
Бұл үш шартты орнына келтіру үшін, əуелі, дем алатын ауа, жейтін тамақ, ішетін сусындардың жəй-мəнісін білу керек. Екінші, тұратын үй, киетін киім, тұтынатын нəрсе, істейтін жұмыс, тəн тəрбиесіне керек толып жатқан нəрселер бар – олардың жəй-мəнісін білу керек. Үшінші, тəнге зиян келтіретін нəрселердің тəнге кіретін жолдары бар, ауру құрттарының өсетін, көбейетін орындары бар – оларды білу керек. Тəн саулығына керек нəрселердің ішінде тегіні – күннің жарығы мен ауа, арзаны – су. Басқасының бəрі оңай қолға түспейтін нəрселер. Ақылды айту оңай, алу да ауыр емес, орнына келтіру қиын кезде қымбатқа айналып кетеді. Ең тегіні – ауа мен жарық. Адам далада жүргенде бұларды тегін пайдаланады, үйде отырғанда тегін пайдалана алмайды. Өйткені, үйдегі ауа мен күннің жарығы даладағыдай болу үшін үй жақсы болу керек. Жақсы үй арзан болмайды. Арзан дегеніміз су екен, оның да таза болуына қолайлы орын, жақсы ыдыс, жағдайлы шарттар керек, оның бəрі оңай табыла бермейді. Ақтығында бұл да арзан түспейді. Тегін деген күннің жарығы һəм ауа, арзан деген су – бұлар мұндай болғанда, басқа тəн саулығына керек нəрселер арзан түспейтіні айтпай-ақ анық.
Ең əуелі, бəрінен бұрын тазалықтың қадірін біл! Тəн саулығының тамыры тазалықта, жан сұлулығының тамыры тəн саулықта.А.Байтұрсынұлы / «Ел - шежіре»
