Қазтуған жырау ноғайдың Едисанордасының билеушісі Сүйініш мырзаның ұлы. Сүйініш мырзаның Қазтуғаннан басқа Азамат және Әдіжі атты тағы екі ұлы болған. Оның арғы ата-бабалары Ноғай Ордасының билеушілері еді. Әкесі Сүйініш Абдоллаұлы Еділ бойында өмір сүрген, кейін Қобан жаққа өтіп кеткен. XVII ғасырдың екінші жартысында жазылған орыс деректерінде Сүйініш мырзаның аты жиі айтылады. Ресей мемлекеттік архивінің көне актілер жөніндегі бөлімінің «Ноғай істері» қорында Сүйініш мырзаның және ноғай ұлысының 1660 жылдарға дейінгі деректері сақталған. Қазтуғанның шежіресі былайша таратылады: Едіге би - Нұраддин - Уаққас - Мұса - Ысмайыл би - Дінбай би - Тінікей - Абдолла - Сүйініш - Қазтуған. Қазтуғанның есімі алғаш рет тарих беттерінде 1673 жылы аталады. Орыс деректерінде оның есімі Тоған деп көрсетілген. Осы жылы қалмақ билеушісі Аюке хан өзінің бірнеше тайшысымен бірге Астрахан басшыларының алдына барып, орыс-қалмақ келісіміне қол қойып, аманат сарайындағы ноғайдың жас мырзасын босатуды сұраған. Қалмақ тайшылары мұндай қадамға едисан ноғайларының мырзасы Сүйініштің сұрауы бойынша барған болатын. Олар Сүйініштің патша алдындағы абыройлы істерін еске салды. Алайда, бұл сұрақтың жауабын Астрахан билігі емес, Мәскеудегі патшаның өзі беру керек еді. Осы кезде іске қабардин кінәзі К.М. Черкасский араласып, соңғы шешімді ұлық патшаның өзі хабарлайтынын айтып, қалмақ делегациясын жылы шыраймен шығарып салады. Қазтуған 1696 жылы ұзақ жылдар бойы Қалмақ хандығына тәуелді болған Едисан ұлысын бастап, Еділ бойынан Қырым хандығына тиесілі Қобанға көшіп кетеді. Қазтуғанның есімі соңғы рет 1698 жылғы деректе аталады. Онда Едисан ордасының мырзалары Тоған мен Гидемирдің Қобанның сол жағалауында орын алған жұтқа байланысты Мәскеуге Бейшім аға бастаған елшілікті жібергені жазылған.
- Сәлем Айдар.
- Сәлем Қанат
- Айдар сен қалай ойлайсың, өмірінде электрсіз өмір сүру болады ма?
- Менің ойымша, электрсіз өмір сүру қиын, немесе қазіргі кезде әр техника және өндіріс электрмен жұмыс істейді. Егер электр энергиясын тастап, бәрі саласында өндіріс тоқтатады. Адамдар өз жұмысын дұрыс істе алмайды.
- Ал біздің тұрмысында электрсізден қандай өзгеріс басталады?
- Біздің тұрмысында, біз электрсізден жарықты қосылып жібермейміз, тамағыңды пісіріп алмаймыз, жылытқыш құралдарынды қосылмаймыз және тағы жалғастыруға болады.
- Рахмет Айдар сенің айтқан сөздерің бәрі дұрыс
- Қанат ал сен қалай ойлайсың?
- Менің ойым тура солай, электрсіз өмір шиеленісті жағдайына кіреді, ол бізге өз өмірін, өз тіршілігін дамытуға бермейді.
- Жарайды, рахмет Қанат
- Сағанға рахмет Айдар, кездескенше!
- Сәлем Айдар.
- Сәлем Қанат
- Айдар сен қалай ойлайсың, өмірінде электрсіз өмір сүру болады ма?
- Менің ойымша, электрсіз өмір сүру қиын, немесе қазіргі кезде әр техника және өндіріс электрмен жұмыс істейді. Егер электр энергиясын тастап, бәрі саласында өндіріс тоқтатады. Адамдар өз жұмысын дұрыс істе алмайды.
- Ал біздің тұрмысында электрсізден қандай өзгеріс басталады?
- Біздің тұрмысында, біз электрсізден жарықты қосылып жібермейміз, тамағыңды пісіріп алмаймыз, жылытқыш құралдарынды қосылмаймыз және тағы жалғастыруға болады.
- Рахмет Айдар сенің айтқан сөздерің бәрі дұрыс
- Қанат ал сен қалай ойлайсың?
- Менің ойым тура солай, электрсіз өмір шиеленісті жағдайына кіреді, ол бізге өз өмірін, өз тіршілігін дамытуға бермейді.
- Жарайды, рахмет Қанат
- Сағанға рахмет Айдар, кездескенше!
Объяснение:
Біріміз үшін жаз мезгілі болмағандай өте шықты, біріміз жаз бойы зарығып, сағынған күзге де жеттік. Мектепте Қазақ тілі мен әдебиеті, Өзін-өзі тану секілді пәндерден мұғалімдер жазғы демалыстан алған әсеріміз жөнінде шығарма жазуды тапсырады. Шығарманы қалай жазамыз?