«Қазақ әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары 1-бөлім
1.Аяз би неліктен өзін «жаманмын» деді?
A) Уәзірлерге көмектескені үшін
B) Ханның жұмбағын шешу үшін
C) Далада мал бағып жүргені үшін
Д) Өмір бойы біреудің босағасында жүргені үшін [1]
2. Жаманның Аяз би аталу себебі неде?
A) әділеттілігінде
B) көрегендігінде
C) тапқырлығында
Д) ақылдылығында [1]
3.Тіршілікте … бол төзімді,
Сан мәртебе алдаса да өзіңді.
… еш уақытта жазғырма,
Тіпті кейде болса әзәзіл азғырған, — көп нүктенің орнына қойылатын сөздер қатарын белгілеңіз.
A) болаттай, өміріңді
B) құрыштай,тағдырыңды
C) құрыштай, өміріңді
Д) болаттай,тағдырыңды [1]
4. Доспамбет жыраудың «Айналайын, Ақ Жайық» жырына сәйкес келетін қатарды белгілеңіз.
A) туған жерді сағыну
B) өткен өмірді аңсау
C) елді жаудан қорғау
Д) елге деген сүйіспеншілік [1]
5. Кілең бұздай кілшейтіп,
Көбелер киген өкінбес.
Жұпарын қардай боратып,
Арулар құшқан өкінбес…- қарамен берілген сөздерге сай қатарды анықтаңыз.
A) теңеу
B) эпитет
C) метафора
Д) параллелизм [1]
2-бөлім
6. «Аяз әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл» дегенді қалай түсінесіз? [2]
7. Осы заманда кімдерді «жаман» деп айтуға болады? [2]
8. Әл-Фарабидің «Өрге жүзер өнегелі ісімен, таңда адал дос өз теңіңнің ішінен» деген ойына өз пікіріңізді жазыңыз. [2]
9. Ғұлама Әл-Фарабидің қасиетін ашатындай 3 сын есім жазыңыз. [2]
10. «Сарыарқаның бойында, соғысып өлген өкінбес!» деген жолдардан не түсіндіңіз? Жыраудың өмір сүрген заманы қандай, елді кімдерден қорғады ? Өз ойыңызды жазыңыз. [2]
3-бөлім
11. «Аяз би» ертегісінің тәрбиелік мәні. Эссе жазыңыз. Сөз саны 120-150 [5]
«Масғұт» - Абайдың 1887 ж. жазған дастаны.Бұл поэма туралы Абайдың өзі атап көрсеткен деректері жоқ. Бірақ шығарманың ішіндегі кейбір белгілерге қарағанда, бұның оқиғасы, тақырыбы шығыс халықтарының аңызынан алынғаны байқалап тұр.
Ең әуелгі басты кейіпкердің аты - Масғұт.Ақынды шығарманың ішінде қызықтыратын бір-ақ геройдың - Масғұттың ғана жайы. Сол Масғұтты бірнеше ерекше халдерге, уақиғаларға ұшыратып барып, Абай оған үлкен сапалы адамгершіліктің қасиеттерін бітірмек болады. Абай геройының және бір ерекшелігі - ол өзгеше көрнекті күшті ортадан шыққан адам емес. Орташа көптің бірі. Әдейі дәулет, өмір, құдірет, ақыл-өнермен асырып шығарған адам емес. Халық ішіндегі, қатардағы қалың көптің жас өкілі. Масғүтқа осындай сипат, қасиеттер беру арқылы, Абай оны өзінің жоғарыдағы атап берген Бағдатынан, Һарон-Рашидінен, Қызырынан да аулақтап бөліп шығарады. Өзі үгіттеп жүрген жақсы жастардың өз заманындағы мінез-құлқына, арманды адамгершілігіне Масғұтты үлгі етеді.2) Дастан 11 буынды қара өлең үлгісімен жазылған. Алгаш рет 1909 ж. С.-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбай ұғылының өлеңі» атты жинақта толық емес күйінде, кейін толық түрінде 1939 жылғы басылымда жарияланды. Шығарма басылымдарында аздаған текстологиялық өзгөрістер кездеседі.Поэма ағылшын, азербайжан, араб, қарақалпақ, қырғыз, қытай, латыш, орыс, өзбек, татар, үйғыр тілдеріне аударылған.