М
Молодежь
К
Компьютеры-и-электроника
Д
Дом-и-сад
С
Стиль-и-уход-за-собой
П
Праздники-и-традиции
Т
Транспорт
П
Путешествия
С
Семейная-жизнь
Ф
Философия-и-религия
Б
Без категории
М
Мир-работы
Х
Хобби-и-рукоделие
И
Искусство-и-развлечения
В
Взаимоотношения
З
Здоровье
К
Кулинария-и-гостеприимство
Ф
Финансы-и-бизнес
П
Питомцы-и-животные
О
Образование
О
Образование-и-коммуникации
Wishnewski
Wishnewski
02.11.2020 02:43 •  Қазақ тiлi

Жалпы қазақ тілінде 42 әріп, 37 дыбыс бар. Дауыс шымылдығының керілуі нәтижесінде, ауыз қуысынан кедергісіз шығатын дыбыстарды дауысты дыбыстар деп атайды. Қазақ тілінде 12 дауысты бар. Олар: а, ә, о, ө, ы, і, ұ, ү, е, э, и, у. Тілдің қатысына қарай олар жуан (а, о, ы, ұ) дауыстылар және жіңішке (ә, ө, і, ү, е, э) дауыстылар болып бөлінеді. «И» және «у» дыбыстары көрші буындардың жуан не жіңішкелігіне қарай жуан немесе жіңішке болып өзгеріп отырады.
Дауыс шымылдығының жиырылуынан және ауыз қуысындағы мүшелердің бір-біріне кедерге жасауы нәтижесінде пайда болған дыбыстарды дауыссыз дыбыстар деп атаймыз. Олар: б, в, ғ, г, д, ж, з, и, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, ф, х, h, ц, ч, щ.
Орфография – сөздердің дұрыс жазылу ережелерінің жиынтығы. Ал Орфоэпия – сөздердің дұрыс айтылу нормасын қарастыратын тіл білімінің бір саласы.
Қазақ тіліндегі сөздер сингармонизм (буын үндестігі) заңына бағынады. Түбір жуан болса, оған жалғанатын қосымша да жуан болады. Егер түбір жіңішке болатын болса, қосымша да жіңішке болады. Егер күрделі сөз кездесіп жатса (жуан немесе жіңішке түбірден не аралас буыннан тұратын болса), сөздің соңғы буынына назар аудару қажет.
Сингармонизм заңдылығына бағынбайтын жайлар да кездеседі. Олар мыналар:
1. Көмектес септігінің мен, бен, пен жалғаулары. Қазан+мен, арба+мен, т.б.
2. Меншікті білдіретін -нікі/-дікі/-тікі қосымшалары. Ауыл+дікі, т.б.
3. Өзге тілден енген қосымшалар: паз, -қор, -гөй, -хана, -ист, -изм, т.б. Мысалы: ем+хана.
Тіркескен сөздің алғашқы бөлігі (сөзі) дауысты дыбысқа аяқталса, оған тіркесетін келесі сөздің басындағы қатаң дауыссыз қ айтылу барысында ұяң дыбысқа (ғ дыбысына ) айналады. Мысалы: Жаңа қорған салынды. Айтылуы на келсек «жаңа ғорған салынды» болуы тиіс.
К, қ, п қатаң дауыссыздарына аяқталған сөзге дауысты дыбыстан басталатын қосымша жалғанса, бұл қатаң дауыссыздар ұяңға айналады. Мысалы: тарақ+ы=тарағы. Қап+ы=қабы, т.б.
Дауысты немесе үнді дауыссыздарына аяқталған сөзге қатаңнан басталатын сөз тіркесіп келетін болса, соңғы бөліктің қатаң болып келген бастапқы әрпі ұяңға айналады. Мысалы: амал қылды (амал ғылды). Бұл орфоэпия заңдылығы бойынша ереже. Ал жазуға келгенде сөз тіркестерінің әр бөлігі еш өзгеріссіз жазылады.
1Қанша әріп барын анықта. Определите сколько букв в слове
Жайлау
А)4 Б )6 В )5 Г )3
2Қанша дыбыс барын анықта. Определи сколько звуковв слове
Күздеу
А)3 Б)6 В) 4 Г)5
3 .Дауысты дыбыстарды орнына қой Проставь гласные буквы в слове
К ...кт...у
А)ү,ю Б)ө,е В) і,е Г ) ө,ү
4 Дұрыс жазылған сөздер қатарын тап. Найди ряд правильно написанных слов.
А Шаруашылық, көшпөлі
Б Шаруашылык, көшпелі
В Шаруашылық, көшпелі
Г Шаруашылық, кошпелі
5 Бірыңғай жуан сөздер қатарын тап.Найдите твердые слова
А )өш, керуен, жылқы, түйе
Б) киіз үй, түйе, жүк, ешкі
В )садақ, мал, ешкі, жебе
Г ) қой, қазан, садақ, мал
6 Түбір мен қосымшаларды сәйкестендір. Сопоставьте корень с словами
Қазан ні
Садақ да
Қамшы ны
Мереке тың
7 Айтылу кезінде естілмейтін дыбысы бар сөзді көрсет.
Дұрыс жауап саны: Покажи слово со звуком, который не слышен при произношении.
Количество правильных ответов: 2
А)Көшпелі тайпа
Б )Арба жегу
В )Күміс құман
Г )Өрнек салу
8 Үндестік заңына сай айтылған сөзді тап. Найди слово которое подчиняется закону сингорманизма
А) Қара ғазан
Б ) ат арбасы
В )Жасыл жайлау
Г ) Ежелгі ел
9 Сөйлемді толықтыр. Дополни предложение.
Көшпенділер — көшіп-қонып тіршілік ететін, негізгі ... – мал шаруашылығы болып табылатын халықтар.
А ) Кәсібі
Б )касипі
В ) кәсіпі

👇
Ответ:
artmai02
artmai02
02.11.2020
Б.Б.Б.В.Г.Қазанда,Сабақтың,Қамшыны,Мерекені.

9.Кәсібі.

4,4(6 оценок)
Открыть все ответы
Ответ:
ОЛДВЖ
ОЛДВЖ
02.11.2020
Ана
Атау септік :ана
Ілік септік:ананың
Барыс септік : анаға
Табыс септік : ананы
Жатыс септік : анада
Шығыс септік : анадан
Көмектес септік : анамен

Дос
Атау септік : дос
Ілік септік : достың
Барыс септік : досқа
Табыс септік : досты
Жатыс септік : доста
Шығыс септік : достан
Көмектес септік : доспен

Табиғат
Атау септік : табиғат
Ілік септік : табинаттың
Барыс септік : табиғатқа
Табыс септік : табиғатты
Жатыс септік : табиғатта
Шығыс септік : табиғаттан
Көмектес септік : табиғатпен

Мектеп
А.с.:мектеп
І.с.:мектептің
Б.с.:мектепке
Т.с.:мектепті
Ж.с.:мектепте
Ш.с.:мектептен
К.с.:мектеппен

Тамақ
А.с.:тамақ
І.с.:тамақтың
Б.с.:тамаққа
Т.с:тамақты
Ж.с:тамақта
Ш.с.:тамақтан
К.с.тамақпен

Қыз
А.с:қыз
І.с:қыздың
Б.с.:қызға
Т.с:қызды
Ж.с:қызда
Ш.с:қыздан
К.с.:қызбен

Қыс
А.с.:қыс
І.с. қыстың
Б.с.қысқа
Т.с.қысты
Ж.с.қыста
Ш.с.қастан
К.с.қыспен

Орамал
А.с.орамал
І.с. орамалдың
Б.с.орамалға
Т.с. орамалды
Ж.с. орамалда
Ш.с.орамалдан
К.с.орамалмен

Доп
А.с.доп
І.с.доптың
Б.с.допқа
Т.с.допты
Ж.с.допта
Ш.с.доптан
К.с . доппен

Сынып
А.с Сынып
І.с. сыныптың
Б.с сыныпқа
Т.с. сыныпты
Ж.с.сыныпта
ш.с.сыныптан
К.с.сыныппен
4,7(5 оценок)
Ответ:
Sarzhanovaperuza
Sarzhanovaperuza
02.11.2020
43-сұрақ. Мәтіндегі негізгі ой бойынша өзіңіздің ертегіңізді құрастырыңыз.
Көлемі 100-120 сөз болу тиіс. 
Баяғы өткен заманда, бір елді мекендегі ескі, жұпыны үйде екі баласымен жалғыз
ана тіршілік етіпті. Ана өте өнерлі, ісмер болыпты. Ол үнемі кестелеп орамал тоқып,
соны ас-суға айырбастап, күндерін көріпті. Аналарының алып келген тамағына мәз
болған балалар да уайымсыз өмір кешіпті. Балалар да ер жетеді. Ана қартаяды,
кестелеуге қолдары илікпей, көз жанары да тайып, қалжырай бастаған болатын. Күндегі
әдетінше кестелеп тіккен орамалын алып базарға келеді. Бұйымын қажетті заттарға
айырбастамақ боп, базар аралап жүріп, бір кісінің сурет салып отырғанын көреді.
Суреттегі әдемі бау-бақшалы, шатырлы әсем үйлер, ғимараттар жанында ерекше
сымбатты киініп, қолдарына кітап ұстаған адамдар анаға үлкен әсер қалдырады.
Суретке әлсін-әлсін қарап таңданады. Суретшінің қиялына дән риза болады. Өмірде де
осы суреттегідей әлемнің болатынына сеніммен қарап, оны өзінің бұйымына
айырбастап алады. Жолда келе жатып, осындай зәулім үйде өзінің үлкен шеберханасы
болуын, онда әдемі, асыл бұйымдарды әрі көп, әрі жылдам дайындауды, балаларының
да суреттегі адамдардай оқымысты болып, ұқыпты да әдемі киініп, көліктермен жүруін
қиялдайды. Ана қиялын ұлдарынан жасырмайды.
- Біз де сондай күнге жетер ме екенбіз? — деп балаларына күрсіне қарады.
- Егер бәріміз бірлесіп жұмыс істеп, тіршілік жасасақ, ол күнге де жету қиын болмас, -
деп балалары аналарын жұбатқандай болды.
Анасының қиялын шындық өмірге айналдыруға екі ұлы бар күштерін жұмсайды.
Ертемен тұрып, жер жыртып, астық егіп қаржы жинайды. Оқып, білім алады. Жұпыны
үйдің орнына әсем де биік үй тұрғызады. Оның жанынан анасының қиялындағыдай
шеберхана салады. Шеберханадағы станоктарда көздің жауын алатындай тұрмыстық
бұйымдар дайындалады. Ана балаларына, өмірге риза болып көзіне қуаныштан жас
алады. Қиялының арманға ұласып, арманының орындалғаны үшін өмірге алғыс айтады.
Ел оларға кызыға да, қызғана да қарайды.
4,7(21 оценок)
Это интересно:
Новые ответы от MOGZ: Қазақ тiлi
logo
Вход Регистрация
Что ты хочешь узнать?
Спроси Mozg
Открыть лучший ответ