Question

Мәтіннің құрылымына байланысты тұжырымдарды кему ретімен орналастыр. Мәтін
Адамзат үшін баға жетпес қазына
Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы
Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған
Кез келген адам ол биікке көтеріліп, құпияны шеше алмайды
Адал достар мен амал достар

Answer 1

Мәтіннен тұжырымдарды кему ретімен орналастыру үшін бірнеше қадамдарды орындау керек:

1. Мәтінні алып тастау:
Мәтінде бірнеше фраза да болуы мүмкін. Мысалы:
- Адамзат үшін баға жетпес қазына
- Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы
- Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған
- Кез келген адам ол биікке көтеріліп, құпияны шеше алмайды
- Адал достар мен амал достар

2. Тұжырымдарды кему:
Тұжырымдар мәтіннің белгіліліктерін немесе негізгі идеяларын айтуға көмекші болады. Оны тұжырымдарды тапсырып, мәтінге байланыстыруды үйретсе болады. Мысалы:
- Адамзат үшін баға жетпес қазына: Бұл батырма мәтінде бар. Бұны "Өлім жасап, адамзатқа ашу керек" деп аталатын болатындайша айтуға болады.
- Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы: Бұл батырма мәтінде бар. Бұны "Достық аман-сергек болатын, ал арашадап өмір сүрген" деп айтуға болады.

3. Жасу:
Мәтіннен тапсырманы жасауды орналастыру үшін мүмкіндіктерді байқап, оларды школьникпен бөлісіп беру керек. Мысалы:
- "Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған" батырмасында айтылған аймақтарды табып, оларды школьникке тізім болгандарын сұрау керек.
- "Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы" батырмасында айтылған түрімдерлік сыртқы өмірді өзара талдап дәлелдеме беру керек.

Солайша, школьник мәтіннің құрылымына байланысты тұжырымдарды кему ретімен орналастыруды негізгі жолдарын айтқанымызды мойындауымыз керек.