Алтын Орданың гүлденген кезеңі Өзбек ханның тұсында болды (1312-1342жж.) Өзбек хан империяның түріктенген көшпелі халқын (ноғайлы елі) ислам дініне қаратты. Жәнібек хан тұсында (1342-1357жж.) тұсында Алтын Орда биік деңгейге көтерілді. Әділ билік жүргізгені үшін халық оны Әз Жәнібек деп атаған.
Әж Жәнібек ханның тұсында қазақтардың бабалары алаш мыңы деген атпен Ақ Орда құрамында болды. Сол кездің кейбір деректерінде Алтын Орда Ұлық Ұлыс деп аталды. Әз Жәнібек өлгеннен кейін Алтын Орда саяси құлдырау байқалады. Оның орнына келген Бердібек хан екі жыл билік құрғанда өзінің бүкіл руын, батухандар әулетін жойды және империяны үлкен дағдарысқа әкелді. Оның өлімінен кейін Алтын Орданы атақты әмір Мамай басқарды. Ол Бердібектің қызына үйленген болатын. Іс жүзінде Алтын Орданың билеуші болса да, ол Шыңғыс әулетінен хандарды тағайындады. 1360 жылдар аралығында 14 хан ауысты. Ірі әмірлер арасында жер-ел үшін толассыз тартыстар жүріп жатты. Қазақ эпосы Алтын Орданың құлдырауы Шықғыс тұқымының ру аристократиясымен күрсі нәтижесінде болды дейді. Әсіресе қатты қарсылықты Мамай мен Орыс хан көрсетті. Орыс хан узурпаторды Сарайдан қуып жібереді Едіге мен Тоқтамыс хандардың арасындағы қарама-қайшылық империяның құлдырауына әкеледі.
Тұмар (Томирис) (грек. Τόμυρίς, көне парс. Tahm-Rayiš, көне иран.: Tahmirih — "Батыл") (ж.ж.с.д. 570-520) — күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі, массагет халқының байырғы заманда ел билеген атақты ханшайымы. Себебі грек жазбаларында оның елін "массагет" деп атайды. Тұмар ханша есімінің тарихқа еніп әлемге танылуы - Ахемен әулетінен шыққан, "төрт құбыланың тұтас билеушісі" атанған парсының әйгілі патшасы Кирдің (ж.ж.с.д. 558-530.) Орта Азияға басқыншылық жорықпен келген "жеңілуді білмейді" деп дәріптелген әскерін ашық шайқаста тас-талқанын шығарып жеңуімен тікелей байланысты.
Объяснение:
Мұнда болымды етістіктерлер бар
мәтін?
Объяснение:
мәтінді берсей