Көнерген сөздер – күнделікті қарым-қатынаста жиі қолданылмайтын, бірақ тілдің сөздік қорында сақталған, көпшілікке түсінікті сөздер. Көнерген сөздер көнелену дәрежесі мен себебі және қолданылу сипатына қарай өзіндік лексика жүйесін құрайды. Көнеру дәрежесі бойынша:
а) мағынасы түсініксіз сөздер (байыз – байыз табу, кежеге – кежегесін кейін тарту);
ә) мағынасы түсінікті, бірақ сирек қолданылатын сөздер (бәйбіше, қатын, мыстан, алдаспан) болып бөлінеді.
Көнерген сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолданылу ерекшеліктеріне қарай екіге бөлінеді: тарихи сөздер мен архаизмдер. Тарихи сөздердің көнеруі лауазымдық атаулардың, қоғамдық құбылылыстардың жойылуымен, сондай-ақ, әскери қару-жарақ, өндірістік құрал-жабдықтардың қолданыстан шығып қалуымен байланысты (болыс, сұлтан, барымта, ақ берен, айбалта). Архаизмдер халықтың күн көріс тіршілігіне, салт-сана тұрмысына, әдет-ғұрпы, дүниетанымына қарай әр дәуірде өзгеріп, басқа сөздермен ауысып, ескіріп, пайдаланудан біржола шығып қалған сөздер (жаушы, дағара, ергенек, саптыаяқ, түмен, асадал, дүрия, патсайы, т.б.). Әйтсе де, қайсібір көнерген сөздер жаңа мағына алып, сөздік құрамдағы белсенді сөздерге қосылуы мүмкін. Мысалы, жасақ – жасақшы, төре – төреші тәрізді сөздер қосымша жалғану арқылы қайтадан күнделікті қолданысқа ие болды. Көнерген сөздер тарихи өзгеріп отыратын лексика-семантикалық құбылыс.
12 сәуір – ғарышкерлер Күні. Қазақтар үшін бұл ерекше мереке. Себебі бірінші ғарышкер Юрий Гагарин қазақ жерінен ұшты. Байқоңыр ғарыш алаңы кемелерінің орталығы болды. Қазақ жері өзінің мемлекеттік марапат және жоғары атақ иегері атанған, ғарыш батырларымен мақтан етеді. Олар: Талгат Мусабаев, 15 марапат және Халық қаһарманы атағын иеленген, Қазақстан ұшқыш ғарышкері, Токтар Аубакиров - Қазақстан Халық қаһарманы, Кеңес Одағының батыры, Айдын Аимбетов - қазақ ғарышкері, бірінші рет ғарышқа ұшқан Қазақстан Республикасының азаматы, 545-ші әлем ғарышкері. Қазақстанның Халық қаһарманы, Қазақстан ӘАҚ полковнигі. Ғарышкерлер Күні – еліміздің керемет мерекесі. Себебі ғарыш стратегиялық маңызды зерттеу нысаны болып саналады», -деп жоғары сынып Кеңес мүшелері 8-10 сыныптарда өткізілген, 5-минуттіктерде әңгімеледі.
Объяснение:
Кейбір оқушы тәртіпсіз болады.
Олардың құралдары әр жерде шашылып жатады.
Керек кезінде бала оларды таба алмай әуре болады.
Ұқыпты оқушы тәртіпті болады.
Оның құралдары өз орнынан табылады.