6-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңдер. 1. «Бүркіттің томағасын алу» дегенді қалай түсінесіңдер? 2. Бүркітті қай кезде ұшырады? 3. Бүркіт қашып бара жатқан қоянды қалай алады? 4. Ораз қай кезде жаяу жүреді, қай кезде шаңғы киеді?
ответ: 1 Бүркітті баптап-баулау үшін, оның балашаға, итке, құсқа, ұмтыла бермеді үшін томағалайды. Адамдар аң аулауға барғанда ғана томағасын алады
2 Аң аулап дағдыланып қалған бүркіт қашып шыққан қоянды көргенде, бірер рет шаңқылдап шақырып жіберіп, талпына бастайды . Сол кезде Ораз бүркітін ұшырады.
3 содан кейін қашып бара жатқан қоянға қарай құлдырай келіп құйылады.
В казахском языке глаголы образуются путем прибавления к основе разных частей речи глаголообразующих суффиксов. В казахском языке существует 4 типа залогов. Все формы образования нового глагола от глагола в основном сводятся к залоговым формам.Өздік етіс - Возвратные залогиВозвратный залог образуется при суффиксов: -н, -ын, -ін, а возвратно-средний залог русского языка образуется от переходных глаголов действительного залога посредством присоеди-нения суффиксов -ся, -сь. Например: жуын - мойся, таран - расчешись.Правило присоединения всех залоговых суффиксов подчиняется закону сингармонизма и прогрессивной ассимиляции.Ырықсыз етіс - Страдательный залогСтрадательный залог в казахском языке образуется при суффиксов: -л, -ыл, -іл. И в русском, и в казахском языках он указывает на то, что предмет подвергается действию другого предмета или лица. Например: Бір аптадан кейін жұмыс аяқталады. - Через неделю работа будет закончена. Хат ауылға жіберілді. - Письмо отправлено в аул.
Өзгелік етіс - Понудительный залогПонудительный залог образуется при суффиксов -дыр, -дір, -тыр, -тір, -ғыз, -гіз, -қыз, -кіз. Этот залог отсутствует в русском языке. Он обозначает “заставить, понудить, попросить, позволить, совершить какое-либо действие или принять иную форму состояния” и образуется при суффиксов. Например: Біз оған өлең айт-қыздық. - Мы заставили его читать стихи. Мен көйлек сатып ал-ғыз-дым. - Я попросила себе купить платье.
Ортақ етіс - Взаимный залогВзаимный залог - переводится как “совместно, одновременно с кем-то делать что-то” или “одновременно с кем-либо находиться в определенном состоянии”. Он образуется при суффиксов -с, -ыс, -іс. В русском языке подобный залог отсутствует, а взаимно-совместное значение выражается глаголами возвратно-среднего залога. Например: Мен досыммен құшақтастым. - Я обнялся с другом. Олар хат жазысты. - Они переписывались.
Менде көп ақша болса не істер едім. Адамда көп ақша болса оның көп мумкиндиги бар.Ақшасыз біз өзіміздін арманымызға жете алмаймыз. Менде көп ақша болса мен оны өзімнін ләззатыма жұмсар едім.Өзіме көп уақыт арнар едім.Сонымен қатар мен бәр елді көргім келеді, өзімнін жақсы көретін ісіммен айналысқым келеді. Өзімнің отбасыма және кімге көмек керек адамдарға көмек берер едім. Мен жұмыс істеуді акша үшін емес өзімнің дамуым үшін жалғастырар едім. Акша бізді тәуелсіз сезіндіреді және біздін өмірімізді жайлы кылады. Акша арманды орындалуына мүмкіндік береді.
ответ: 1 Бүркітті баптап-баулау үшін, оның балашаға, итке, құсқа, ұмтыла бермеді үшін томағалайды. Адамдар аң аулауға барғанда ғана томағасын алады
2 Аң аулап дағдыланып қалған бүркіт қашып шыққан қоянды көргенде, бірер рет шаңқылдап шақырып жіберіп, талпына бастайды . Сол кезде Ораз бүркітін ұшырады.
3 содан кейін қашып бара жатқан қоянға қарай құлдырай келіп құйылады.
4 Егер қар қалың болса, аяғына киіп алады.
Объяснение: