ажы Мұқан Мұңайтпасұлы — Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан. Тұтас ғұмырын күрес өнеріне арнап, ұланғайыр жері мен өршіл халқын бірінші болып өзге жұртқа паш еткен, өзінен бұрынғы қандастары баспаған топырақты басып, көрмеген елді көріп, өзге қазақ тақпаған алтын, күміс медальдарды мойнына тұңғыш ілген Қажы Мұқан бабамыз.
Орасан күштің иесі, күрестің бірнеше түрінен әлем чемпионы атанған тұңғыш қазақ алыбы! Теңдессіз өнерімен жер шарын аралаған, 54 мемлекетте күреске түсіп, 48 медаль олжалаған Қажымұқандай мықты ХХ ғасырдың басында түркі халықтарының ішінде қазақта ғана болды. Ресейдің балуандар тобында Қажымұқаннан күші асқан ешкім болмағанын да айтуға тиіспіз. Дүние жүзінің чемпиондары Иван Поддубный, Иван Шемякин, Алекс Аберг, Иван Заикин, Георг Лурих, Георг Гаккеншмидт, Поль Понс, Вейланд Шульц сынды жампоздармен қатар жүру, боз кілемдегі айқастарда осы балуандарды шетінен жығып, бәйге алу — сол заманда нағыз ерлік еді. Ол кезде империяның буына семірген Ресей күресінің қожайындары қазақты шын мәнінде менсінбеуші еді. Қажымұқан сондай ортада намысын жатқа берген жоқ. Кеудесін ешкімге бастырмады. Күрес қожайындарының, төрешілердің сан мәрте әділетсіздігіне белі бүгілмеді, еңсесі түспеді.
Қажымұқан Мұңайтпасұлы
Қажымұқан Мұңайтпасұлы 1871 туылған -1948 өмірден кеткен - қазақтың әлемге әйгілі балуаны, классикалық күрестің асқан шебері.Ол өз өмірін күрес өнеріне арнаған.Өнерімен жер шарын аралаған, 54 мемлекетте күреске түсіп, 48 медаль олжалаған.Дүние жүзінің чемпиондары Иван Поддубный, Иван Шемякин, Алекс Аберг, Иван Заикин, Георг Лурих, Георг Гаккеншмидт, Поль Понс, Вейланд Шульц сынды жампоздармен қатар жүру, боз кілемдегі айқастарда осы балуандарды шетінен жығып, бәйге алу — сол заманда нағыз ерлік еді.
Қажымұқанның балуандық жолы Омбы қаласында өткен балуандар чемпионатында орыстың атағы жер жарған тәжірибелі балуаны Иван Злобинмен кездесуінен басталады.
1908 жылы күрестен әлем чемпионы Георг Лурихтің ұйымдастыруымен Ресейдің ірі қалаларында өткен чемпионаттарға қатысып, "Ямогата Муханура" деген атпен аренаға шыққан. Бұдан кейін де ол бірнеше қалаларда болып, бірнеше рет жеңіс тұғырына көтерілген.
1913 жылы Троицк қаласында халықаралық ең ірі чемпионат өткен.. Қажымұқан осы чемпионатта он сегіз балуанмен күресіп, соның бәрін де жыққан.
1)Сен дәріханаға не үшін бардың?
мен дәріханаға бас аурудың дәрісін алу үшін бардым.
2)Оның аяғына не болған?
оның аяғы ауырып жатыр
3)оның денсаулығы қандай?
оның денсаулығы жақсы.
4)ол кімге тексерілуге барды?
ол дәрігерге тексерілуге барды
6)Сен неге тамақты аз жедің?
асқазаным ауырғандықтан, тамақты аз жедім
7)Сен таңертең не істейсің?
таңертең жаттығу жасаймын.