Сарыарка (казахский мелкосопочник) - место расположения центральный казахстан, протяженность с запада на восток - 1200 км, средняя высота гор - 500-600 м, на западе ширина мелкосопочника достигает 900 км, на востоке - 350 км. на севере сарыарка граничит с западно-сибирской равниной, на юге - с озером и пустыней бетпак-дала, на востоке сливается с горной системой саур-тарбагатай, на западе примыкает к тургайскому плато. к числу наиболее высоких гор казахского мелкосопочника относятся: аксорган (1565 м), каркаралинские (1403 м), чингизтау (1305 м), улытау (1133 м). жемчужиной сарыарки является щучинско-боровская курортная зона. местные жители не без основания называют этот край «казахстанской швейцарией», так как здесь в окружении красивейших гор казахского мелкосопочника располагаются прозрачные голубые озера, являющиеся излюбленным местом отдыха туристов из стран снг. мугоджары - невысокая каменная гряда, являющаяся южным отрогом уральских гор. наивысшая точка мугоджар - гора большой боктыбай (657 м). протяженность гряды составляет 450 км с севера на юг. на западных склонах мугоджар берут свое начало реки шийли и терисбутак, которые в дальнейшем при слиянии образуют р. орь (левый приток урала). к югу от каменной гряды простирается песчан ая пустыня большие барсуки, отделяющая мугоджары от аральского моря
Қарақұйрық -Қазақстанда Үстірт пен Маңғыстауда, Арал өңірінде, Қызылқұм, Мойынқұм, Бетпақдаланың оңтүстігінде, Оңтүстік Балқаш өңірінде (Тауқұм, Сарыесікатырау) кездеседі. Құйрығы кішкентай, қара-қоңыр түсті. Тұяқтары кішкентай, қара түсті, сопақша әрі үшкір келеді. Тері жамылғысы құм тектес, сарғыш-сұр. Көз алды, шат, тұяқ аралық иіс бездері, көру және есту мүшелері жақсы жетілген, осылар арқылы бір-бірімен тез табысады.
Құлан -20 ғасырдың алғашқы жартысына дейін құлан Қазақстанның жазық даласында үйір-үйірімен топтанып жүрген. Қыс айларында Каспий теңізінен шығысқа Іле ойпатына дейін кең таралған. Жазда Қарағанды Ақтөбе, Қостанай облыстарының жерін жайлаған. Түсі сарғыштау, жотасында қара қошқыл жолағы болады, құйрығының ұшы қара, бауыры мен сирақтары ақшыл келеді. Жыныстық жағынан 2 – 3 жасында жетіледі.
Ұқсастықтары екеуіде сүтқоректі , екеуіде қызыл кітапқа енген,
Неологизмдер:
Ережесі:
Ғылым мен техниканың,өндіріс пен шаруашылықтың,мәдениетпен тұрмыстың кеңінен дамыған тұсында тілге жаңа ұғымдарды білдіретін сжаңа сөздер.
Мысалы:
Жағдаят,үнтаспа,жазылым,ландшафт,патент,фабула,ноутбук,офис,менеджер,планшет,сыйақы.
Термин сөздер:
Ережесі:
Ғылым,техника,өндіріс,өнер және т.б. саладағы белгілі бір ұғымдар мен зат атауларын білдіретін сөздер.
Мысалы:
Фонетика,меридиан,қосымша құн,айналым,нота,энергия,тұрақ,жарнама,ғаламшар,тұлға,климат,квартет.
Диалект сөздер:
Ережесі:
Белгілі бір жердегі тұрғындар қолданатын,әдеби баламасы бар,басқа жердегі халыққа таныс емес сөздер.
Мысалы:
Шалбар (сым),қабырға (жар),жұмыртқа (тұқым),тәртіп (нұсқау),құдағай (құдағи),дарбыз (қарбыз),саспа (қысылма),ауқат (тамақ,ас)
Кәсіби сөздер:
Ережесі:
Жұрттың бәріне түсінікті бола беремейтін,белгілі бір кәсіппен я шаруашылық саласымен шұғылданатын адамдар қолданатын сөздер.
Мысалы:
Пышқы,шербек,ыңғыру,атауыз,қоза,терімші,дүмбі, әңгелек,шит,торта,күлхән,аттіс,созан,әптік,балта,зорат.