5-сынып2-ТОҚСАНNo1 ЖБКүні:«Ежелгі көшпелілер мәдениеті» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсатыА1.Тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білуТ2.Тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау Бағалау критерийі Білім алушы•Нақты ақпараттардыанықтайды•Сөздерді антоним, омоним, синонимдерімен қатарқолданадыОйлаудағдыларыныңдеңгейіҚолдануОрындау уақыты 15-20 минутТұмар (Томирис) ханша —күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі. Грек жазбаларында оның елін «массагет» деп атайды. Тұмар ханша есімі Ахемен әулетінен шыққан, парсының әйгілі патшасы Кирдің әскерін ашық шайқастажеңуімен тікелей байланысты.Мемлекетінің аумағын тойымсыздықпен кеңейте беруді ойлаған Кир патша батыс елдеріне аттанбас бұрын сақ еліне елші аттандырып, олардың ханшасы, сол кезде күйеуі өліп, жесір отырған Тұмардың өзіне тұрмысқа шығуын сұрайды.Бұл Кирдің түркі сақтармен соғысуға желеу іздеуі еді. Тұмар ханша Кирдің ұсынысын қабылдамай тастайды.Екі жақтың арасында қырғын соғыс басталады. Ақырында түркі сақтар парсылардың әскерін түгел дерлік жусатып салады. Қоршауға түсіп, бас сауғалар мүмкіндігінен айырылған Кирдің өзі де жауынгерлерімен бірге айқас алаңында қаза табады. Осылайша түркі сақтар өздерін жаулауға жасанып келген басқыншылардан елінің тәуелсіздігін сақтап қалады.Осылайша Тұмар ханша елбасылық ұлы тұлғасымен, қолбасшылық асқан ерлігімен тарихқа енеді.1-тапсырмаЕкі
Қар,Суық,Аяз,Боран-бәрі кетіп
Қасықтай қар, тобықтай тоң қалмайды
Табиғат барша жанға рахым етіп.
Сәлем, көктем
Мен қайтадан туылдым
Көк аспанның күмісімен жуындым.
Көк мұз жапқан шатқалында көкейдің
Ақ арманның бүрлейтінін ұғындым.
Қарашы күз келді, күз келді
Жапырақ жауыпты іздерді.
Құс біткен керуен тізеді
Қара бұлт қабағын түйеді.
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды
Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап, келіп қалды
1 лето
2 весна
3 осень
4 зима