Қазақстанның қызыл кітабы туралы.
Ұлы ақын Қадыр Мырза Әли атамыз "Қызыл кітап - тірі жан тимесін деп, хайуанатқа берілген қызыл мандат", - деп жаырлап кеткендей, Қызыл кітап - Қазақстан Республикасы аумағында жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің сипаттамасы берілген арнайы басылым. Алғаш рет 1978 жылы жануарларға арналған, ал 1981 жылы өсімдіктерге арналған бөлігі жарық көрді. Қазақстанның «Қызыл кітабы» содан бері 1991 және 1996 жылдары өңделіп, қайта басылып, көпшілікке ұсынылды.
«Қызыл кітапты» ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясының бірнеше ғылыми - зерттеу институттарының ғалымдары ұзақ еңбек етіп, ғылыми – практикалық конференциялар ұйымдастырды. Қызыл кітапқа енетін әрбір түрге ғылыми түрде сипаттама беріліп, талқыға салынды.
Қызыл кітапқа белгілі бір түрде енгізу үшін ғалымдар әр жануардың немесе өсімдіктің бес санатын анықтаған:
I санат – жойылып бара жатқандар.
II санат – саны азайып бара жатқандар, жақын арада жойылып кетуі мүмкін.
III санат – сирек түрлер, қазір жойылып кету қаупі жоқ, бірақ өте сирек кездесетіндер.
IV санат – белгісіздер, толық зертелмеген түрлер.
V санат – қалпына келгендер, қорғау жұмыстары нәтижесінде қайта көбейген түрлер.
Қызыл кітап-сирек кездесетін және Құрып кету қаупі төнген немесе жойылып кеткен жануарлардың, өсімдіктер мен саңырауқұлақтардың аннотацияланған тізімі[1].
Қызыл кітап өсімдіктер мен жануарлардың сирек кездесетін және Құрып кету қаупі төнген түрлерінің қазіргі жай-күйі туралы материалдар жинақталған негізгі құжат болып табылады, олардың негізінде оларды қорғауға, молықтыруға және ұтымды пайдалануға бағытталған ғылыми және практикалық шаралар әзірленеді.
Қызыл кітапқа тұрақты немесе уақытша өсетін немесе белгілі бір аумақта табиғи жағдайда өмір сүретін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері кіреді (негізінен бір елдің аумағы) және жойылып кету қаупі бар. Қызыл кітапқа енгізілген жануарлар мен өсімдіктердің түрлері Қызыл кітаптың нақты басылымын қамтитын бүкіл жеке аумақта ерекше қорғауға жатады.
Объяснение:
правильно ?