Мәтінді оқы. Мәтінге такырып қой. Мәтін мазмұнын баянда. Мәтіннен деректі және дерексіз зат есімдерді тап. 2011 жылдың 16 желтоксанында ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай Астана да «Мәңгілік ел» ескерткіші салтанатты түрде ашылды. Ол жасампаздық қақпасын бейнелейді. Салтанатты қаңланың маңдайында қазақ халқының болмысын бей нелейтін мемлекеттік рәміз – Елтаңба және оның құрамдас бөліктері шаңырақ, киіз үй керегелері, Ұлы Дала еліне құйылған Күн шұғыласы, алтын жалды қанатты пырак және «Қазақстан» деген сез жазылған. «Мәңгілік ел» салтанат қақпасы — айрықша сәулет ескерткіші. Ол елдік талап пен сәулеттік талғамға жауап береді. Оның құрылымы, бейнесі мемлекетіміздің даңғыл жолын айқындайды. Салтанат қақпасының биіктігі i - 20 метр, ені — 13 метр. Жиырма да, он үш те – қазақ үшін жағымды сан саналады. Сәулет ескерткішінің касбетінде «Мәңгілік ел» жазуы қақпаның аты мен затын білдіреді. Арка ұлттық оюмен безендірілген. Қасбетінде абыз ақсақал мен данагөй ананың, қаһармен батыр мен елшіл жауынгердің қола мүсіндері қойылған. Бұлар да – та рих пен ұлт тамырынан сыр шертетін бейнелер. Қақпаның бір жағына Қожа Ахмет Ясауи бабамыздың кесенесіндегі «Тайқазанның» көшірме үлгісі орнатылған. Бұл молшылық пен қанағатты, иман мен ынсапты білдіреді. Мұнымен қоса, онда қазақ жауынгерінің бес қаруының бірі «Қалқан» бейнеленген. Қақпаның бір қабырғасы еліміздің қастерлі құндылығы Тәуелсіздікке арналған. Онда азаттықты жария еткен алғашқы ресми құжат — Егемендік туралы декларация көрсетілген. Бұл қабырғада егемендіктің тарихынан сыр шертетін «Ақорда», «Бәйтерек» секілді маңызды нысандардың суреттері көрініс тапқан (С. Негимовтан).
Белгілі бір ортада сол жерге тән емес, жаңа физикалық, химиялық және биологиялық заттардың болуын немесе бұл заттардың табиғи орташа к деңгейден жоғары болуын ластану деп атаймыз. Атмосфераның ластануы табиғи (жанартаулар атқылауы, орман өрттері, шаңды құйындар, үгілу) және антропогенді (өнеркәсіптер, жылу энергетикасы, ауыл шаруашылығы) жағдайда жүруі мүмкін.
Атмосфераның табиғи жолмен ластануы жанартаудың атқылауына (Жер шарында бірнеше мың жанартау бар, олардың 500-ден астамы белсенді), тау жыныстарының үгітілуіне, шаңды дауылдардын тұруына, орман өрттеріне (найзағай түскенде) теңіз тұздарының желмен аспанға көтерілуі мен ауадағы сулы ерігінді тамшыларының құрғауына, өлген организмдердің іріп-шіруі процестеріне байланысты. Атмосфераны табиғи жолмен ластайтындарға аэропланктондар, яғни, әртүрлі ауру қоздыратын бактериялар, саңырауқұлақ споралары, кейбір өсімдіктердің тозаңдары, сонымен қатар космос шаң-тозаңдары жатады. Космос шаңы атмосферада жанған метеориттер қалдықтарынан пайда болады. Секундыша атмосфера арқылы үлкен жылдамдықпен (11-ден 64 км/сек дейін) 200 млн-ға жуық метеориттер ауа қабатынан өтіп отырады да, 60-70 км биіктікте көбісі жанып үлгереді. Ғалымдардын айтуы бойынша тәулігіне жер бетіне 1018 кішігірім метеориттер түседі.