Оқылым. Мәтінді оқыңыз. Берілген тапсырмаларды орындаңыз.
1969-1970 жылдары Алматы облысы маңынан табылған "Алтын адам" алыс-жақын елдерді елең еткізгені анық. Археолог Кемел Ақышев Алматы облысы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесін тапты. Тарихи жәдігердің киімі 4 мыңға жуық алтын әшекеймен безендірілген.
Әшекейлер барыс, бұлан, таутеке, арқар, ат, түрлі құс бейнелерін беретін "хайуанат нақышында" жасалған. Бассүйектің сол жағынан жақұт тастармен әшекейленген алтын сырға табылды. Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 сантиметр шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар - ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген.
(130 сөз)
https://tengrinews.kz/science/elmzde-kansha-altyin-adam-tabyilgan-382659/
1. Мәтін бойынша төмендегі сұрақтарға жауап беріп, кестені толтырыңыз. [3]
Кім?
Не?
Қандай?
Не істейді?
Қарлығаштар - салмақпен 20-25 граммды жұмық шымшыктар. Бас ересек құстардың дененің үсті жылтырақ қайтумен черно-синий түске деген бояулы, ал алқым ақ. Бас жас балапандардың өң бас дене қоңыр, жарқ.
Барлық Еуразияда таратып жібер-, басқа шеткі солтүстіктің. Қарлығаштар - перелетные құстар. Африкада немесе Азияда қыстайды.
Жазғытұры прилетают, сәуірде. Қарлығаштар арада елдімекендерде ұялайды немесе жартастарда тауларда. Ұяшықтар түрінде терең айшанақтың қабырғаға деген прикрепляют. Оларды сусоқты грунттан жасайды және жүнмен, шөппен выстилают.
Азықтан- баста жазға аулайтын құрт-құмырсқалармен. Жаман ауа райыға қоңыздың және өрмекшілердің үйдің қабырғаларында жияды.
Соңында тамыздың - қыркүйекте ойнақтарға деген жиналады және қыстауға деген кетеді.