сор по кз это текст:Тапсырма 3. Мәтінге ат қойыңыз. Жалпы түрлерін табыңыз. Мен кішкентай кезімде жұмбақтар, жұмбақтар шешіп, санадық. Мен бәрін әжемнен үйреніп, айтып бердім. Әже ұзақ уақыт бойы таба алмады деп ойлайды, мен айтамын: «Ир қобыз, жарық жұлдыз». Әжем ән айтып, оған жауап бере алмайды. Мен: «Сіз мұны білмейсіз бе?» Менің әжем бақытты болады. Сонда - табын - үйір жылқыны қалай айтар едіңіз? Мен: «Сал - салу!» Дедім. «Отар дегеніміз - қой мен ешкі отары. - «Құрай - Құрай». Денсаулық сақтау үшін битерлерді «косак - косак» деп атаймыз. Ал біз ешқашан «жағалауда» демейміз.Менің әжем күліп тұр. Себебі бұл сезім. Ол мұны жасайды, және оның сезімдері түзетіледі. - деп ол қойларға айқайлап, оларды «итеру» деп атады. Жарайды, ұлулар үйірі болады делік? - «Ауһау-ауау»! - Ал той? - Қәне қәне! Мен оның жүзінен байқаймын, менің әжем бай емес, мені бай жақсы көреді, (125 сен)
Шілдехана шілделік, шілде күзет – өмірге келген нәрестенің құрметіне жасалатын той. мал шаруашылығымен айналысқан қазақ халқы өмірге келгеннен кейін, жақындарына сүйінші сұрап жаушы жібереді. сүйінші хабарды жеткізгендер ұл туса – “ат ұстар” немесе “жылқышы”, қыз туса – “көйлек тігер”, “қырық жеті” немесе “сауыншы туды” деп хабарлаған. одан кейін туған-туыстар, көршілер және алыс-жақын ағайындар шілдеханаға жиналады да “бауы берік болсын” деп тілек айтып, шашу шашып келеді. шілдехана мәні алғаш нәрестені жын-періден қорғап, “күзету” деген сенімге саяды. сондықтан оны “шілде күзет” деп те атайды. бұл ғұрыптың түпкі мәні мен ананы тіл-көзден сақтау, жын-шайтандардан қорғау дегеннен туындаған. “шіллә” (“чілле”) парсы “қырық” деген мағына береді. дәстүрлі қазақ қоғамында үшін туылғаннан 40 күнге дейін қауіпті кезең саналған, оған дейін нәрестеге көп жолатпай, мен анасын жақсылап күткен (қ. қырқынан шығару). әсіресе, жас нәресте жатқан үйде үш (кейде 40 күнге дейін) күні бойы шам жағылып, “күзетілген”. кейіннен шілдехана ұлттық ойын-сауық кешіне айналған
Міне, қазір күздің екінші айы. Күн қысқарып, түн ұзарды. Аспаннан бұлттар қаптап, сіркіреп жаңбыр да жауып тұр. Күн сирек көрініп, аз жылытады. Анда-санда таңертең салқын болып қояды. Өткір суық жел арық малды, жұқа киімдіні тоңдыра бастады. Маса, шыбын, құрт-құмырсқа жоқ болып кетіпті, құстар да жылы жаққа ұша бастады. Қарлығаштар көптен көрінбейді. Аспанда тырналар да тізіліп ұшып барады. Ағаштардың жапырақтары сарғайып түсіп шөптер де қурап қалған. Егіншілер астығын жинап алып, шашындыда әр жерде ғана жаңбырға сарғайған шошақтар тұр, оларды де иелері тасып алуға шана жолын күтіп отыр.
