Қазақ әдебиеті ХІХ ғасырда аса бір елеулі, құнарлы кемелденуді , түрленіп, түлеуді бастан кешті. ХІХ ғасыр қазақ әдебиетінің бел асқан кезеңі болды. Әдебиет тарихының мәселелері түпкілікті қозғала бастаған жиырмасыншы ғасырдың басынан бері ХІХ ғасыр әдебиеті айрықша назарда болды : шұқшия зерттелді.
Бұл дәуірдің әдебиет үлгілері , оның туу жасау себептері тек қана сырт мазмұндау емес, көркемдік негіздерімен дәлелденіп, айғақтала бастады. ХІХ ғасыр әдебиетінің сан-саласы, оны туғызушылардың өмірбаяны, шығармашылық мұрасы ғылым назарына ілікті. Өкінішке орай, түрлі саяси қаулы-қарар: әдеби мұраны ары тартып, бері тартып саясаттың, идеологияның көкпарына айналдырған тұстар аз болған жоқ: ол уақыттарда көркемдік әлем , сөз өнері жайлы ғылым жаландыққа, жасандылыққа барды, тоқыраған сәттері болды.
Сөз тіркесі: кербез сұлу, Ақан сері, құлақ салды, нұрлы жол
Қос сөздер: ағайын-туысқан, ұл-қыз, киім-кешек, күнде-күнде, ауыл-аймақ
Біріккен сөздер: бүгін (бұл+күн), қараторы (қара+торы), белбеу (бел+бау) таңертең (таң+ертең), қолөнер (қол+өнер), білезік (білек+жүзік)
Қысқарған сөздер: ТМД (Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы), см (сантиметр), ҚАЗМҰУ (Қазақ Мемлекеттік Ұлттық Университеті), педколледж (педагогикалық колледж), АҚШ (Америка Құрама Штаттары)
Объяснение: