Сөздердің тура мағынасы - сөздің таза лексикалық ұғымының сөзде бейнеленуі.
Сөз мағынасы - заттың, нәрсенің, сапаның, қатынастың, қимыл-әрекеттің, қалыптың, шындықтың басқа да құбылыстардың сөз арқылы бейнеленуі. Сөз мағынасы әдетте екі түрлі болып келеді: сөздің грамматикалық мағынасы және сөздің лексикалық мағынасы. Сөздердің тура мағынасы лексикалық мағынаға тікелей байланысты. Лексикалық мағына көп жағдайда жалпылық қасиетке ие болады. Мәселен, күлді, ашуланды, қуанды деген сөздерді "адамның психологиялық жайына қатысты жайдың етістік арқылы берілуі" деуге келеді, бірақ ол сөздердің әрқайсының өздеріне лайықты нақтылы ерекшеліктері бар: бірі екіншісіне қарама-қарсы (күлді—ашуланды), бірі үшіншісімен мағыналас (күлді-қуанды). Ол айырмашылықтар сол сөздердің тура мағынасы арқылы білініп тұр. Сондай-ақ зымырады, жүгірді, аяңдады дейтін сөздердің бәрі де қозғалысты танытқанымен, біреуінде эмоциональдық реңк (зымырады) басым, екіншісі қозғалыстың бәсеңдігін (аяңдады) көрсетеді. Мұндай нақтылық та сол сөздердің тура мағынасының арқасында мүмкін болып отыр. Сөздердің тура мағынасын тек етістік сөздермен ғана түсіндіріп қоймай, есім сөздермен түсіндірудің көптеген мысалдары бар. Үй, пәтер деген сөздердің тура мағыналары арқылы олардың айырмашылығын әркім ажырата алар еді. Сол сияқты, қара деген бір ғана негізгі сөздің тура мағынасының өзінде бірнеше ұғым тұрады. Біз есімдігін бірінші жақтың көпше түрінде де, сыпайылық мағынасында (әсіресе, ғылыми еңбектерде) жекеше түрде де қабылдауға болады.[1][2]
Ауыспалы мағына — сөздің қолданылуы барысында пайда болатын туынды мағынасы. Этимологиялық тұрғыда ол негізгі (тура) мағынадан өрбиді. Ауыспалы мағынаның жасалуына бір зат пен екінші бір заттың, бір құбылыс пен тағы басқа құбылыстың форма, сыртқы түр, түс ұқсастығы, қызмет сәйкестілігі негіз болады. Мысалы, “түзу ағаш үйге тіреу, түзу жігіт елге тіреу” (мақал) деген сөйлемде тіреу сөзі алғашқысында негізгі (тура), екіншісінде ауыспалы мағынада, қолданылған.[1] Сөздің ауыспалы мағынада қолданылу тәсілдеріне метафора, метонимия, меңзеу, қызмет бірлігі т.б. жатады. Сөздердің қызмет бірлігі бойыншаауыспалы мағынада қолданылуы олар бейнелейтін заттар мен құбылыстардың тұлғасы, түрі мен түсі, басқа да белгілері жағынан әр түрлі бола тұрып, атқаратын қызметтері бір болуына байланысты. Мысалы: жүру сөзі кезінде бір ғана мағынада қолданылып, кейін түрлі қозғалыс түрлерінің бәрінің атауына айналған.
Маханджо-Даро (синдхи тілінде — әруақтар төбесі) — ежелгі Хараппа өркениетінің орны. Әлемдік тарихтағы ең көне қала мәдениеттерінің бірі, іргесі б.з.б. 3 — 2-мыңжылдықта қаланған. М.-Д-ның орны Пәкстан жерінде, Инд өз-нің бойында. Хараппадан оңт.-шығысқа қарай 644 км жерде. Жалпы аум. 259 га. Ғимараттар тік төртбұрышты. Алғаш 1922 ж. үнді археол. Р.Д. Банерджи ашты. Кейіннен Дж.Маршалл, Н.Маджумдар, Э.Маккес, М.Ватс, М.Уилер басқарған экспед-лар зерттеді. Қаланың цитаделі екі төбеден тұрады.
Үлкені 2 ғ-да салынған будда храмының атымен ступа деп аталады. Мұнда күрделі де еңселі ғимараттар көп. Оларға үлкен монша, астық қоймасы, оқу ғимараты, жиналыс сарайы секілді құрылыс орындары жатады. Билеушілер мен ақсүйектердің үйлері де осында.
Еңсесі едәуір төмен қарапайым тұрғын үйлерден тұратын екінші бөлік төм. қабат деген атқа ие болған.
Бұлардың екеуі де күйдірілмеген кірпіштерден салынған тұғырдың (платформаның) үстіне тұрғызылған. Цитадель тұғырының биікт. 13 м. Сол тұғырдың көпшілік бөлігі қазір су астында қалған. Кейбір ғалымдар тұғыр қаланы су алып кетпеу үшін салынған десе, кейбірі цитаделде өтетін маңызды да салтанатты шаралар төм. қалаға көркем сипат беріп тұру үшін салынған дейді. М.-Д-дағы қазіргі қазба жұмыстары алдыңғы қазылған жерлерді қалпына келтіру, сақтау мақсатына бағытталған. М.-Д-да жүргізілген қазбалар нәтижесі Инд өңірінде қала өркениеті деңгейінен құнды мағлұматтар береді. М-Д. мен Хараппа қ-ларында, Калибанган, Лотхал және Дхолавир қоныстарында жүргізілген қазбалар ежелгі Үнді мемлекеті мен өркениеті жайлы ғыл. түсініктерді кеңейтті. Жер асты суларының көтерілуіне байланысты М.-Д-дағы қазба жұмыстары б.з.б. 2300 — 1750 жылдардағы қабатқа дейін ғана жеткен.
Объяснение:1000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
1-С
2-Б
3-С
4-С 4-Б А
5-Б