ЖАЗЫ 8 х4 ORDUTIM -Тапсырма, Мәтінді тыңда. Оқы. Сәлем, достар! Менің атым Әлібен. Мен сендерге өз отбасымды таныстырамын. Бұл менің отбасым. Менің отбасым да басқа қазақ отбасылары секілді үлкен. Менің отбасымда атам, әжем, әкем, анам, ағам, інім, қарындасым бар. Бәріміз бірге тұрамыз. Қазақ отбасының жақсы дәстүрі көп. Олар: жасы үлкен адамға жол беру, төрге отырғызу, қарсы сөйлемеу, қызды сыйлау. Үлкендер жасы кішілерге қамқоршы болады, кеңес береді, ақылды болуды үйретеді. Қазақ отбасында жасы үлкен адамды ерекше құрметтейді. Әкем маған: «Үлкенді құрметте кішіге қамқор бол!» - дейді. Мен де атам мен әжемді, әкем мен анамды, ағамды құрметтеймін. Ал ініме, қарындасыма көмектесемін. Қазақ халқы ежелден ұл бала мен қыз баланың тәрбиесін бөліп қараған. Ұлды мал бағуға, қолөнерге, ақша табуға, қыз баланы ас пісіруге, кесте тігуге, өрмек тоқуға үйреткен. Қазақ дәстүрі бойынша, үйде, көшеде ер адамдар бір-біріне қол беріп аманда- сады. Жасы кіші адам үлкенге «Ассалаумағалейкум!» деп амандасса, үлкендер: «Уағалейкумсалам!» деп жауап береді . Ал мектепте, қоғамдық орындарда ер адам- мен де, әйел адамдармен де «Сәлеметсіз бе!» деп амандасады. Адамдарды таныстырғанда үлкенге кішіні, әйел адамға ер адамды бірінші таны- стырады. Ондай кезде: «Танысып қойыңыздар», «Таныстыруға рұқсат етіңіздер!» – деп айтады. Мен өз отбасымды жақсы көремін, қазақ отбасының дәстүрлерін құрметтеймін, сақтаймын. Матіндегі қарамен жазылған сөздерді сөздік дәптеріңе аудармасымен жазып ал.
Алтын күз келді. Жапырақтар сарғайып, жерге түсіп жатыр. Жерге сары кілем төсеп қойғандай жұп-жұмсақ болып тұр. Күз мезгілін «алтын күз» деп айтатын себебіміз айналаның бәрі сары түске боялғандай. Күз мезгілінде бидай, тары, күріш, сұлы арпа дақылдары піседі. Маған күз мезгілі ұнайды. Айнала қандай тамаша десеңізші!
Осы әсерге бөлініп біздің де мектеп “Алтын күз” атты қайырымдылық жәрмеңкесін өткізді. Оқушылар өз қолдарынан жасалаған заттарын дайындап, қайырымды адамдар оларды сатып алуда. Жалпы оқушылардың осы жылы тапқан табысы өткен жылдан қарағанда әлде қайда көп. Себебі біздің мектеп күннен күнге мейірімді жандармен толуда. Әр оқушының жақсылық жасайын деген талпынысын көріп жүрегің елжіреп кетеді. Осындай іс шаралардың арқасында біздің еліміздің болашағы кемел. Болашақ жастардың қолында демекші, әр сәтімізді жақсылық жасаумен өткізгеніміз абзал.
Давным давно, кто то устроил свадьбу. Пришел и Кожа. Одежда на нем была не из хороших, но он никого не волновал и никто не приглашал его поесть и посидеть. Затем, он уходит и идет домой, он одевает более привлекательную одежду и возвращается на свадьбу. В этот раз его принимают, просят посидеть и поесть, ему дают мясо. -Кожа, давай ешь! Наслаждайся! - говорят ему, но он не ест и сувает свой шапан (плащь) в еду и говорит: -Ешь мой шапан. ешь,- и молча сидит. Тогда хозяин свадьбы: -Что вы творите? Ваш шапан ест мясо? Тогда Кожа: Ты оказывается не уважаешь человека а уважаешь одежду на нем, по этому я даю еду моему шапану! отвечает он.
Осы әсерге бөлініп біздің де мектеп “Алтын күз” атты қайырымдылық жәрмеңкесін өткізді. Оқушылар өз қолдарынан жасалаған заттарын дайындап, қайырымды адамдар оларды сатып алуда. Жалпы оқушылардың осы жылы тапқан табысы өткен жылдан қарағанда әлде қайда көп. Себебі біздің мектеп күннен күнге мейірімді жандармен толуда. Әр оқушының жақсылық жасайын деген талпынысын көріп жүрегің елжіреп кетеді. Осындай іс шаралардың арқасында біздің еліміздің болашағы кемел. Болашақ жастардың қолында демекші, әр сәтімізді жақсылық жасаумен өткізгеніміз абзал.