Абай Құнанбайұлы.
Абай 10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралының аға сұлтаны Құнанбайдың төрт әйелінің бірі, екінші әйелі Ұлжаннан туған.
Ақынның арғы тегі Орта жүз Тобықты Арғын ішіндегі Олжай батырдан басталады.
Болашақ ақын сабырлы мінезімен, кең пейілімен ел анасы атанған “кәрі әжесі” Зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз ертегілерін естіп, абысын-ажынға жайлы, мінезі көнтерлі, әзіл-қалжыңга шебер, жөн-жобага жетік өз анасы Ұлжанның тәрбиесінде өсті. Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі Ахмет Риза медресесінде оқиды.
Абай - ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен. Абай Шығыс пен Батыс мәдениеті мен өркениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Абай — ұлы ақын әрі ойшыл. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды. Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды. жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.
Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады.
Қуыршақ театры туралы диалог құрастыру.
Мұғалім: Балалар, осы демалыс күні қаламыздағы қуыршақ театрына барып, жаңа қойлып тамашалап қайтайық, қалай қарайсыңдар?
Оқушылар: Жақсы, апай. Әрине, өте жақсы болар еді.
Мұғалім: Қанеки, кім біледі екен - қаламыздағы қуыршвқ театры қай жылы ашылған?
Мейрамбек: Апай, мен білемін. Біздің қаламызда 1959 жылы құрылған балалар сарайының қуыршақ театры жұмыс істейді. Әрбір мерекеге орай міндетті түрде сахналанған көрініс әзірлеп, лық толы зал жинайды.
Мұғалім: Жарайсың, Мейрамбек! Қайдан білдің?
Мейрамбек: Ата - анаммен театрға барғанымда фойеде оқып, есімде сақтап алғанмын.
Мұғалім: Ал қуыршақ театрының қандай түрлерін білесіңдер?
Еркебұлан: Қуыршақтың түріне және оны қимылға келтіру тәсіліне қарай олар бірнеше түрге бөлінеді: киілмелі (қолға киіп ойнайтын), сылдырмақты (жіп немесе сым арқылы қозғалтатын), суретке түсірілген қуыршақтармен (қағаздағы қуыршақ кескінін экранға түсіретін) ойын көрсететін театрлар, т.б.
Мұғалім: Бәрекелді! Қарсы болмасаңдар таңертеңгі қойылымға барайық?
Оқушылар: Жақсы, апай!