Халықтың қандай арманы болды? Баяғыда малға өте бай бір ел болыпты. Бұл жердің халқының: «Біздің отбасымыз бен малымызды қорғайты батырымыз болса» деген жалғыз армандары болыпты. Күндердің күнінде бір отбасында алып бала дүниеге келеді. Балаға "Толағай" деп ат қояды. Бала жыл сайын емес, күн сайын еседі. Бір жылы жаңбыр жаумай, құрғақшылық болады. Шөп шыкпайды. Сонда Толағай дана ақсақалға барып, акыр сұрапты. Сонда қарт: - Толағай, біздің жерімізде тау жоқ, бұлт келмейді. Сондықтан жаңбыр жаумайды, - дейді. Толағай: - Ата, сіз рұқсат етсеңіз, бір жерден тау арқалап алып келсем бола ма? - дейді Қарт Толағайға риза болып, рұқсатын береді. Арада ай өтеді, жыл өтеді. Бір күні Толағай Тарбағатай тауына жетіп, теменде орналасқан кішірек тауда арқасына салып алады. Біраз уақыт еткен соң, Толағай әлсірей бастайды. Ауылына жақындап қалғанда туседі. Еліне жаңбыр сыйлаған батыр осылай таудың астында мәңгі ұйқыға кетеді. Содан бері ол тауды ел «Толағай» деп атап кетіпті. Жаңбыр жауған сайын журт Толағайды еске ала Жерімізде тау көп болса Толағай тауды аралап келсе Б
Орманның шаруашылық және адам өмірі үшін зор маңызы бар. Орманнан қандай заттар алынады? Бұл сұраққа ағаш шебері: үстел, орындық, қарындаш, сызғыш, ағаш шкафтар, кітап сөрелері, есік терезе жақтаулары деп; қағаз дайындайтын комбинат жұмысшысы: дәптер, газет, кітап, журналдар деп айтар еді. Себебі, мұның бәрін ағаштан дайындайды ғой. Теміржолшы болса: ағаш вагондар, темір жолдың астына салатын төсеніштер; дәрі-дәрмек жасаушылар: ағаштан алынатын дәрі-дәрмектер; инженер: жасанды, табиғи жолдармен алынатын маталар, жіптер туралы әңгімелер еді. Бұл әңгімеден агроном да тыс қалмайтыны белгілі. Орман егіс далаларын жазда аптапты ыстықтан, желден, құрғақшылықтан қорғаса, қыста ысқырған боранның қарды ысырып әкетуіне жол бермейді. «Орман – ең алдымен адамның денсаулығы» – дер еді дәрігер. Демалыс үйлері, тынығу орындары ағаш арасына салынады. Себебі, оның ауасы таза, әрі шипалы. Жасыл ағаштар болмаса, біздің ғаламшарымыздағы оттегі адамдардың тыныс алуына жетпес еді. Бір сөзбен айтқанда, шаруашылықта орман өнімін пайдаланбайтын бірде-бір сала жоқ деуге болады. Тұрмыстық бұйымдар, құрылыс материалдарының орманнан алынатынын былай қойғанда, басқа да қаншама заттар бар. Мысалы, небір құнды аң терілері, жабайы кәсіптік құстардың дәмді еті мен мамығы, тіл үйіретін тәтті жеміс-жидегі, жылы, сәнді киім, төсеніш, азық-түлік, т.б. Орман – жомарт табиғаттың адамға тартқан сыйы, мол байлықтың қасиетті қоймасы. Ол – «жайқалған жасыл теңіз», жерімізді көріктендіріп, өзінің қанық бояуымен, құстардың сайраған әсем әуенімен, жапырағының сырлы сыбдырымен адамды шаттыққа бөлейді. Жинақтап айтқанда, орман, тоғай – баға жетпес табиғат қазынасы, халық байлығы. Сондықтан да мемлекет ормандарды, тоғайларды қорғайды.
Бізді қорғайтын батыр болса деген армандары болды
Объяснение: