1-мәтін Таза бұлақ
Үш жолаушы бір бұлақтың ба
сында бір-біріне кез бопты. Бүлак
бір тастақ серден шыққан, айнала-
сы қалың біткен ағаш жапырақтары
бүлақтың үстіне төгіліп, суы муадай,
салқын, шыныдай жылтылдап тұр-
ған сонша әдемі, таза бұлақ екен. Су
шыққан жеріне бір қазандай тасты
біреу ойып қорғаныш кылып, тастың
суағар жеріне жазу жазыпты:
- Ой, жолаушы, болсаң осы булак-
тай бол, - деп. Манағы үш жолаушы
бұлақтан ішіп калган сон жазуды
оқып, біреуі саудагер екен, ол айтты:
Бүл жазылған акыл соз екен, бү-
лақ күн-түн тынбай ағып, алыс жер-
лерге барады, бара-бара кеңейіп, үл.
кейеді, бүган ботен бұластар құйып,
сойте бара үлкен өзен болып кетеді.
Мұнан мүрат сол: сен де, адам, тын
бай қызмет қыл, еш уақытта жалкау-
ланып тоқтап қалма, сөйтсен, акырын-
да, сен де зорайып мұратына жетесі
дегені ме деп білемін, - деді...
жігіт айтты: - Менің ойыма ботен
бір нәрсе келеді: бұл бұлақтың суы
бір орында тынып тұрып, шөп-ша-
лам түсіп, лай-қоқым болса, бұған
адам мен айуан мұнша ынтық болмас
еді; бұлақ күні-түні тынбай ағып та-
заланып тұрғаны үшін ынтық бола-
ды. Олай болса, жазудың мағынасы:
көңіліңді, өз бойыңды осы бұлақтай
таза сақта дегені ме деймін, деді.
болымсыз дық есімдіг бар сөйлемді көшіріп жазу
Соғыс қимылдарына, әр түрлі рәсімдер атқаруға, спорт жарыстарына қолданылған әскери арбалар Вавилон өңіріндегі көне Киш қаласы орнынан (қазіргі Охеймир қалашығы, Ирак), шумерлердің қала-мемлекеті Үрімнен (Ур, қазіргі Тель-Мукайяр қалашығы, Ирак), Кавказдан, т.б. жерлерден табылды. Олар біздің заманымыздарн бұрынғы 3-мыңжылдықтың ақырында, тіпті одан да бұрын қолданылған. Әскери арбалар Шығыстағы ежелгі мемлекеттерде (Мысыр, Ассирия, Персия, Қытай, Үндістан, т.б.) ұрыс кезінде кеңінен пайдаланылды.