Кеңес үкіметі, немесе Кеңестер билігі – бұрынғы Ресей империясында (1917 жылдың 1 қыркүйегінен Ресей Республикасы) Уақытша үкімет қарулы күшпен құлатылған Қазан төңкерісінен кейін орнатылған билік жүйесінің атауы; кейде “Кеңес үкіметі” ұғымы Кеңес Одағындағы жалпы билік жүйесінің атауы ретінде де қолданылады. “Кеңес” (орыс тілінде Совет) сөзі алғаш рет төңкерісшіл жұмысшы табының сайланбалы жетекші органы – Жұмысшы депутаттары кеңесі түрінде 1905 – 07 жылғы бірінші орыс революциясы барысында пайда болған.
Сүйінбай мен Жамбыл ақындармен қатарлас заманда Абылай хан мен Кенесары ханның, Ағыбай батырдың, Наурызбайдың ерліктерін жырлаған эпостық жырлар болды. Солардың бірі – Нысанбай жыраудың "Кенесары-Наурызбай" жыры.
Наурызбай – Кенесары ханның туған бауыры. Жырда отаршылыққа қарсы көтерілген Кенесары ханның ұлт-азаттық көтерілісі баяндалған. Басқа ақындардан ерекшелігі Нысанбай жырау көтерілістің басы-қасында, бастан-аяқ болған, қиян-кескі ұрыстарды көзімен көрген жан.
ХVIII ғасырда қазақ даласында жоңғар шапқыншылығы орнап, патша үкіметінің отарлау саясаты қарқын алған қым-қуыт заман болатын. Халық басына түскен қайғыны, қиын-қыстау кезеңді жырға қосты. Ел амандығын, жер іргесін қорғаған батырлардың ерлігін дәріптеді. Содан "Бөгенбай", "Қабанбай", "Жәнібек", "Олжабай", "Абылай хан" жырлары, кейінгі кезеңдерде "Исатай-Махамбет", "Бекет", "Өтеген", "Кенесары-Наурызбай", ал ХХ ғасыр басында "Ұзақ батыр", "Амангелді батыр", "Бекболат батыр" жырлары тарады.
ХІХ ғасырда тарихи жырлардың тақырыбы мен өзегіне Кенесары мен оның айналасына топтасқан батырлар негіз болды.