Абай Құнанбайұлын зерттеуші ғалымдардың оны "халық ұстазы" деп тануы бекерден-бекер емес,деп ойлаймын.Шынында,ақынның шығармашылық мұралары - халықтың рухани қазынасы,тәлім-тәрбие өзегі.Ақын бар ойын ел болашағы жастарға арнаған еді.Негізінен жастарды халқына адал қызмет ететін нағыз азамат - «толық адам» етіп тәрбиелеуді мақсат тұтты.Көпшілігіміз білетін:
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба.
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге,-деген жолдарының өзінде-ақ оқу-білімге ынтығу керектігі айтылады.Абайдың шығармаларында жастарды оқу-білімге шақыру қазір де өзекті,тіпті қай уақытта да өзектілігін жоғалтпайды деп білемін.Ия,қазіргі таңда сол кездегідей халық надан емес.Алайда,бір күнін босқа өткізіп жатырған жастар жетерлік.Ондай жандарға ақынның:
Сен де бір кірпіш дүниеге,
Кетігін тап та бар қалан,-деп үгіт жасағың келеді.Сонымен қатар,өзін түгелімен ғылымға арнап, бірнеше тіл біліп,елімізде ғана емес,шет елде белгілі боп жүрген жас өрендер де жоқ емес.Соларға қарап өзің де бір марқайып қаласың.Білімді жастар саны көбейе берсін дегім келеді.
Патшаның қазақ даласындағы 31 мен 19 жастағы ер азаматтарды тыл жұмысына тарту туралы жарлығы қарапайым халыққа төбелеріне жай түскендей әсер етті. Верныйдан келген бұйрықтың зілді болғаны сонша, халық суық хабарды естігелі күндіз ұйқыдан, түнде күлкіден айырылып, еңіреп, жылаумен болды. Сонда кемпір, шалдар қырсаң да баламызды бермейміз деп, приставқа қарсы шығады. Ер азаматтар да патша жарлығына көнбейтіндерін айтқанда, пристав қарсы шыққандарды есінде сақтап, қағазға жазып алады да, оларды күшпен алып кету үшін қазақ даласына солдаттарын жібереді. Ол күн ыстық, қайнап тұрған сарша тамыз, ораза кезі болатын.
Ал бастарына күн туған қара халық Қарғалы өзенінің бойын паналап, оразасын судың жағасында ашуға мәжбүр болады. Бірақ, басшылары тағат алмаған соң, өзен бойына жиылған жұрт дағдарып, жанталаса бастады.