Білімдеріңді тексерідер: 1.Атмосфералық ауаның құрамын атаңдар. 2.Сыртқа шығарылатын ауа проценттік мөлшерде қалай өзгереді? 3.Сыртқа шығарылатын ауаның құрамы тұрақты ма? Себептерін анықтаңдар памагите
Жолбарыс (лат. Panthera tigris) – сүтқоректілер класының мысықтар тұқымдасына жататын ірі жыртқыш аң.
Қазіргі кезде Ресейдің Қиыр шығысында, Үндістан түбегінде, Қытайда, Ява, Суматра аралдарында ғана кездеседі. 20-ғасырдың 50-жылдарына дейін Тұран жолбарысы Қазақстанда Сырдарияның төменгі ағысындағы қалың қамысты, тоғайларды мекендеген; осы өңірде соңғы жолбарыс 1933 ж., ал Балқаш жағалауында 1948 ж. атылған.
Range of the tiger including the western part 1900 and 1990 Тұрқы 160 – 290 см (ең ірілері 3 м-ден асады), құйрығының ұзындығы 110 – 120 см-дей, салмағы 200 – 220 кг (кейде 300 кг-нан артық). Еркегі ұрғашысынан ірі болады. Басы жұмыр, жүнінің түсі қызыл жирен, арқасы мен екі бүйірінде көлденең қара түсті жолақтары айқын байқалады. Құлағы қысқа, төрт қатар мұртшалары ірі қылшықты (ұзындығы 14 – 18 см).
Көзінің қарашығы ашық сары түсті. Сойдақ тістері өте ірі әрі өткір, иілген тырнақтары мықты, алдыңғы аяғы артқы аяғынан жақсы жетілген. Көбінесе, қоныс ауыстырып, жеке жүреді. Жабайы шошқа, бұғы, марал, елік, т.б. тұяқты жануарларды ұстап жейді, кейде малға, қасқырға, итке де шабады. Жолбарыс 2 – 3 күшік туады, оларды 5 – 6 ай емізеді. Табиғи жағдайда 40 – 50 жылдай тіршілік етеді. Дүние жүзінде жолбарыстың саны жылдан жылға азаюда. Мысалы, 2000 ж. жолбарыстардың жалпы саны 7 мың болды. Қазіргі уақытта жабайы ортада (13 мемлекетте) мекендейтін жолбарыстардың саны 3200 шамасында ғана қалды[3]. Сондықтан жолбарыстың барлық түрі қорғауға алынып, Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабына» енгізілген. Жолбарысты қазақ халқы ежелден күштіліктің символы санаған. 12 - 13-ғасырларда Тоқтамыс хан соқтырған тиында жолбарыс бейнесі салынған.[4]
Цель: воспитание казахстанского патриотизма, любви к Родине, гордости за свою страну, свой народ
Ход классного часа
Здравствуйте, ребята, гости!
Сегодняшнюю нашу встречу я хочу начать с пожелания мира себе и всем людям. Потому что все, что нас окружает – это наш мир.
Круг радости.
Мир, мир, мир – мир во мне, мир в тебе.
Любовь, любовь, любовь – любовь во мне, любовь в тебе.
Свет, свет, свет – свет во мне, свет в тебе.
Мозговой штурм.
- Ребята, что такое Родина? (беседа о Родине)
А теперь давайте ответим на мой вопрос своими рисунками. ( Составляется общая картина Родины методом мозаики)
- Посмотрите, ребята, как красива наша родина! И сейчас мы обобщим все это стихами.
Что такое Родина?
1. Это запах хлеба.
Солнышко лучистое,
Голубое небо.
2. Это травы сочные,
Это реки быстрые,
Это степи пыльные
И луга душистые
3. Все, что людям мило –
Это Родина
4. Родина - одна,
Она - родная мать.
5. Родину нельзя купить.
Нельзя ее продать.
6. Пусть восходит солнце
Над отчизной нашей.
Нет любимой Родины
И милей, и краше!
Все: ЭТО РОДИНА НАША!
Казахстан – это наша Родина. Земля, где мы родились. Земля, издревле заселенная казахами и их предками.
В одной из книг Бека есть удивительная легенда о создании Казахстана. Она гласит: «В дни сотворения мира Бог создал небо и землю, море и океаны, все страны, все материки, а про Казахстан забыл. Вспомнил в последнюю минуту, а материала уже нет. От разных мест быстренько отхватил по кусочку – краешку Америки, крошку Италии, отрезок пустыни Африки, полоску Кавказа, сложил и прилепил туда, где положено быть Казахстану.» Не поверить в эту легенду невозможно, потому что на нашей удивительной земле можно найти все: и вечно голые, будто проклятые небом, пространства безводного солончака, и живописнейший контраст гор, и голубизну неба, сливающуюся с безбрежной гладью моря, и великолепные леса.
1)Атмосфералық ауаның құрамы; азот (78,09%), оттек (20,95%), инертті газдар (0,94%), көмірқышқыл газ (0,03%)
2)Адам қалыпты тыныс шығарып, артынша терең тыныс шығарғанда тағы да қосымша 1500 мл ауаны шығарады. Немесе проценттік мөлшері бірнеше есе азаяды.
3)Сыртқа шығарылатын ауа құрамы оттегі - 17% көмірқышқыл газы -4%
Себептері ішке енетін ауада оттегіден 21% ал көмірқышқыл газы -0.03% болады