Айдын Ақанұлы Айымбетов — қазақ ғарышкері, Қазақстан республикасының азаматы, космосқа ұшқан әлемнің 545-ші ғарышкері. Қазақстан Халық Батыры, Қазақстан ӘӘК (ВВС) полковнигі. Қазақтан шыққан ғарышкер 1972 жылы 27 шілдеде Алматы облысының Талдықорған қаласында дүниеге келген.
Ғарыштық миссиясы- Союз ТМА-16М, Союз ТМА-18М
Тұңғыш ғарыштық қызметі- Союз ТМА-16М
1989 жылы Талдықорған қаласындағы №20 орта мектепті алтын медальға бітірген соң Авияцияның бас маршалы П. С. Кутахов атындағы АРМАВИР жоғары авиация училищасына түсіп, оны 1993 жылы бітіреді. «Командалық, тактикалық жою авиациясы» мамандығы бойынша бітіріп, ұшқыш- инженер мамандығын алып шығады.
1993 жылдың мамыр айынан бері ҚР Әскери- әуе күштерінің қатарында әртүрлі қызметте болады. 1993 жылы ғарышкерлер қатарына енгізу жөнінде өтініш білдіреді. Ғарышкерлер қатарына қосылмай тұрып, ол Талдықорған қаласы маңындағы әуе базасындағы әуе желісінің командирі болып қызмет еткен. Ол 470 сағат әуеде ұшып парашютпен 360 рет секірген. 2002 жылдың 9- қарашасында ҚР-ның ғарышкерлерінің қатарына қосылып 2003 жылы медициналық тексеруден өтіп жаттығу жұмыстарына кіріседі.
Объяснение:
Айдын Айымбетовтың ғарышқа сапары он күнге созылды. Қыркүйектің 2–12 дейін. Он күнге созылған сапар барысында ол бірқатар физикалық- ғарыштық эксприменттер мен Арал және Каспий теңіздерінің экологиясына мониторинг жүргізіп шаңды дауылды зерттеді. Сонымен қатар қазақтың ұлттық тағамдарын самақсыздықта дегустациялады.
Жалпақ табан деген не?
Жалпақ табан – табан дөңестерінің төмендеуінен болған табанның жалпаюы. Жалпақ табан сопақша немесе көлденең болуы мүмкін.
Жалпақ табан туа немесе жүре пайда болады.
Туа пайда болған жалпақ табан кезінде, әдетте, байланыстырушы тіндер жетіспеу-
шілік белгілері байқалады – алыстан көре алмаушылық, жүректегі қосымша желі, өттің иілуі және т.б. жалпақ табан бұлшық еттердің дамымауының, дамудың басқа да ақауларының нәтижесі болуы мүмкін. Сирек кездеседі (табан кемшілігімен туғандар шамамен 11%). Алайда тұқымқуалаушылық фактордың маңызы зор. Егер ата-анасы жалпақ табаннан зардап шексе, баланың да табан кемшілігімен тууы әбден мүмкін.
Жүре пайда болған жалпақ табан да, өкінішке орай, сирек құбылыс емес. Жалпақ табандылықты жарақаттар тудыруы мүмкін, бірақ көпшілік жағдайда сынған тобықтың дұрыс бітпеуінен болады.
Жалпақ табанның жүре пайда болу балаларда жиі кезедеседі, өйткені олардың бұлшық еттері әлі де болса әлсіз , сол себепті ауырлықты көтере алмайды.
Үлкен адамдарда жалпақ табан аяққа шектен тыс күштің түсуінен болады. Бұл – артық салмақ, ұзақ уақыт аяқта тұру, жүктілік, биік өкшемен жүру (биік өкшелі, сүйір тұмсықты аяқ киімдерде әйелдер барлық табанға емес, табан сүйектерінің ұшына ғана сүйенеді).
Жалпақ табанды қалай анықтауға болады
Оны анықтау қиын емес. Бұл ұшін майлы крем және бір парақ қағаз алу керке. Сосын табаныңызды креммен майлап, қағазды басыңыз. Барлық табанға сүйеніп, түзу тұрыңыз, өткені нәтижесі қате болуы мүмкін. Енді ізіңізді мұқият қараңыз. Қалыпты жағдайда табанның ішкі жағында табанның үлкен бөлігін алатын ойық болады. Егер ол ойық болмаса немесе ол өте жіңішке болса, онда ол жалпақ табанды білдіреді.
Жалпақ табанды және оның кезеңдерін білдіретін бірнеше белгілерді атап өтейік:
Жалпақ табанның бірінші кезеңі:
•дене күшінен соң табан ауырады;
•кешке таман табан шаршап, ісінеді;
Жалпақ табанның екінші кезеңі:
•аурушаңдық бүкіл аяқты тізе буындарына дейін алады;
Жалпақ табанның үшінші кезеңі:
•бел ауыра бастайды, ал аяқ киіммен жүру қиындайды. Аяқтың ауруы тұрақты бас аурумен сәйкес келуі мүмкін;
•аяқ өсіп кеткендей болады, бір өлшем үлкен аяқ киім алуға мәжбүр болады;
•ескі аяқ киімнің өкшесі ішкі жағынан тапталған.
Алайда, аталған белгілер жалпақ табанға емес, басқа да ауруларға сәйкес келуі мүмкін екенін ескеру керек, мысалы, буындық немесе эндокриндік, сондықтан да нақты диагнозды білу үшін дәрігерге жүгіну қажет.
Жалпақ табанның алдын алу
Ауруды емдеу емес, оның бетін қайтару жеңіл екені бәрімізгі мәлім.
Жалпақ табанның алдын алу үшін 2-3 массаж кілемшелерді пәтерде өзіңіз көбірек жүретін жерлерге төсеп қойыңыз.
Күніне бірнеше рет жалаң аяқ кілемшеге тұрып, келесі қимылдарды жасаңыз:
•аяқтың ұшына тұрыңыз;
•аяқтың ұшынан өкшеге қарай сырғанаңыз;
•табаныңыздың сыртымен тұрыңыз.
Табиғат аясында жүргенде, жерде, дым-қыл шөпте, таста жалаң аяқ жүруге тырысыңыз. Жүрісіңізге назар аударыңыз: аяқты қатар қоюға тырысыңыз, ал жүрген кезде табанның сыртына сүйеніңіз.
Профилактиканың тағы бір тиімді әдісі – бұл арнайы супинатор ұлтарақтар. Мұндай ұлтарақтар табанды қалыпқа келтіреді. Жұқа супинатор ұлтарақтарды туфлиге салады. Бұл шаршаған аяқтардың жұмысын біршама жеңілдетеді және жалпақ табанның алғашқы белгілерін жоюға көмектеседі.