СУ ТАСҚЫНЫ - бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі нәтижесінде жерді айтарлықтай су басу. Өзендер арнасына суды желмен айдау арқылы болған су тасқыны ерекше түрге жатады. Су тасқыны көпірлер, жолдар, ғимараттар, құрылымдардың қирауына, елеулі материалдық шығынға, ал судың көп жиналуы (4 м/с астам) және су үлкен биіктікке көтерілсе (2 м көп) адамдар мен жануарлардың опат болуына әкеліп соқтырады. Қираудың негізгі себептері ғимараттар мен құрылымдарға су массасының, жоғары жылдамдықта жүзіп жүрген мұздардың, әртүрлі сынықтар мен жүзіп жүрген заттардың, т.б гидравликалық соққысы болуы мүмкін. Су тасқыны кенеттен пайда болып және бірнеше сағаттан 2-3 аптаға дейін созылуы мүмкін.
3 тапсырма жоспар бойынша мазмұн жазу:
су- тіршілік көзі.
жоспар бойынша бырыншы:
Су - тіршілік көзі, өмірдің қуаты. "Судың да сұрауы бар" дейді аққан судың қадірін білген дана халқымыз. Күнделікті судың қадірін біле бермейтініміз - шындық. Сарқырап су ағып тұрған соң бір тамшы суға зар болған жандардың басындағы ауыртпашылықты қайдан білейік? Ағызып қойып соны ойлай бермейміз-ау. Ал барша мұсылманға қасиетті Рамазан айында ораза ұстағанда, Алла разылығы үшін ас-судан тыйылып, күн батқанша қара су аузың жетпегенде ғана не дүниенің парқына барасың. Күн еңкейе батып, ауызашар уақыты кіргенде ұрттаған суыңнан балдай, одан артық бақыт сыйлар дүние бар ма, шіркін!
жоспар бойынша екінші:
Суды тіршілік тұрмыста, өсімдік пен жануарларға,салқындату, жылыту жүйелерінде қолданады.
жоспар бойынша ушыншы:
Қол жуу, ыдыс шаю сынды көптеген іс барысында қатты ағатын су керек болады. Шүмектердің аузына тағылатын үнемдеу аппараттары аз мөлшерде суды қатты ағызуды қамдайды. Осылайша 70 пайызға дейін су үнемдеуге болады.
Су ысырабының алдын алатын басқа бір құрал да – үнемдейтін душ тұмсығы. Осындай тұмсықтар судың тең әрі қатты ағуын қамдайды. Осылайша әрі сапалы душ аласыз, әрі судың босқа ағып кетуіне кедергі боласыз.
Сонымен бірге уақытпен істейтін, тигенде істейтін немесе қимыл-қозғалысқа қарай ағатын шүмектер бар. Бұлар да суды үнемдейді.
Айырықша бау-бақшада шлангтардың ұшына тағылатын құралдар су үнемдеуге көмектеседі.
Суды тиімді қолдануға пайдалы осындай құралдар суды үнемдеу тұрғысынан өте маңызды. Тиімді және экономикалық су қолдану үшін барлық жерде осындай аппараттар таңдау керек. Суды босқа ағызатын, тесігі бар құралдар қолданылмау керек.
Суды қорғау тіршілікті қорғау екенін ұмытпайық.