Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
Міржақып Дулатов,Мұхамеджан Сералин,Спандияр Көббев пен Бекет Өтетілеуов
Объяснение:
Міржақып Дулатов-1909 жылы оның «Оян, қазақ!» атты тұңғыш жинағы, ал 1910 жылы «Бақытсыз Жамал» деп аталатын романы жарық көрді. Республикалық мәдениет революциясы ісіне белсене ат салысқан.
Мұхамеджан Сералин-Орынборда Кеңес үкіметі орнағаннан кейін, «Ұшқын» газетінің редакциясында қызмет істеді. Ол Қостанайға оралып, 1921-1922 жылдары Шұбар болыстық атқару комитеті төрағасының орынбасары, 1923-1926 жылдары «Ауыл» газетінің редакторы болып қызмет атқарды. Советтердің Бүкіл Қазақстандық ІІ-съезінің делегаты болды. Мәскеуде болған кезде ол Ленинді жерлеуге қатысып, «Жоқтау» атты өлең мен «В.И.Ленинді жерлеу» деген мақаласын жариялады. Сералин –аудармашы да. Ол «Шаһнамасының» «Рүстем-Зораб» бөлімін, А.Сорокиннің «Жусан» повесін қазақ тіліне аударды.
Адам денсаулығы тек сыртқы орта жағдайына ғана емес, әлеуметтік жағдайына және өзінің денсаулығына деген көзқарасына да тікелей байланысты.