СЫНЫП (БЖБ№3) 3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Менің Тәуелсіз Қазақстаным» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
1-нұсқа
Сыныбы: 5 « »
Білім алушының аты – жөні:
Орындау уақыты 15-20 минут
Оқылым.
Мәтінді мұқият оқып, төмендегі берілген тапсырмаларды орындаңыз.
Внимательно прочитайте текст и выполните указанные ниже задания.
1-тапсырма.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері: Ту, Елтаңба, Әнұран. Олар тәуелсіздігіміздің нышандары болып табылады.
Қазақстан Республикасының Туында күн сәулесі бейнеленген. Жер жүзіне нұрын шашқан күн сәулесінің астында қияға қанат қаққан қыран салынған. Ол – тыныштық пен баянды өмірдің белгісі, ал ою – өрнек тудың қай елдікі екенін білдіреді.
Елтаңбада көгілдір түстің шаңырақ бейнеленген. Одан жан – жаққа күн сәулесі тәрізді уықтар тарайды. Шаңырақ пен уықтар біздің Отанымызда тынытықта жарасымды өмір сүріп жатқан халықтардың достығын көрсетеді. Елтаңбаның бір бөлігінде ертедегі қанатты тұлпар бейнеленген. Елтаңбаның жоғарғы жағындағы бес бұрыш – бақытты өмірге жол сілтейтін жарық жұлдыздың белгісі. Төменгі жағындағы «Қазақстан» деген жазу республиканың атын көрсетеді. Масақ Отанымыздың байлығын білдіреді.
Әнұран – мемлекеттің салтанатты әні. Оның сөздерінде халықтың мыңдаған жылғы тарихы, бүгінгі өмірі мен келешек арманы айтылған. Әнұранды қолын жүректің тұсына қойып, тұрып айтады. Бұл өз мемлекетіңе деген құрметті көрсетеді.
Мәтінге тақырып қой.
Дайте названия тексту. ( )
Сұрақтарға жауап бер.
ответье на вопросы.
1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздеріне не жатады?
2. Қазақстан Республикасының туында не бейнеленген?
3. Тудың түсі қандай?
4. Тудағы күн сәулесі нені білдіреді?
5. Әнұранды қалай айту керек?
2. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін тауып жаз.
Найдите и запишите порядок слов в предложении.
А) Тәуелді, Республикасы, емес, Қазақстан, ешкімге.
( )
Ә) Ғимарат, биік, әлемдегі, монументі, ең, Бәйтерек.
( )
Б) Бастаған, еңбек, алғашқы, Сариннің, ең, жолы, мұғалім, Қалқаман, болудан.
( )
Жазылым.
3. Етістіктерді болымсыз түрге айналдыр.
Данные глаголы обратите в отрицательные формы.
оқы, сөйле, тиіс, ойна, аш, жап,,
тарт, байла, жабыстыр, жүр
Қазақ халқының музыка мұрасы аса бай. Оның эпикалық жанрлары:
жыр,толғау,терме,желдірме,лирикалық әндері,айтыс өнері,
Қазақ музыканың үлкен бір арнасы – қобыз, сыбызғы және домбыра күйлері. Бұл үшеуінің де арнайы музыкалық қоры мол сақталған, сол себепті халық аспаптары ретінде танылады. Ал жетіген, адырна, үскірік, шаңқобыз, асатаяқ секілді музыкалық аспаптар фольклорлық сатыда ғана көрінеді. Олардың ұлттық сипатынан гөрі типологогиялық табиғаты үстем. Мысалы, бір ғана шаңқобыз аспабын кеңес дәуіріндегі халықтардың барлығынан дерлік кездестіруге болады. Музыкалық аспаптар бүгінде олардың дыбыс шығару ерекшеліктеріне сай хордофон, идиофон және аэрофон болып жіктеліп жүр.
Қазақ музыкалық аспаптары — халық арасында кең тараған музыкалық аспаптар. Олар ғасырлар бойы ұрпақтан ұрпаққа мирас болып келе жатқан мәдени мұра. Қазақ музыкалық аспаптарының өзіне тән үні, орындаушылық дәстүрі бар. Мұның аттарын халқымыздың жыр-аңыздары мен дастандарынан,15-19 ғасырдағы орыс және шет ел саяхатшылары мен ғалымдарының еңбектерінен кездестіруге болады. Ертеде аспаптарды ағаштан ойып, түрлі өсімдіктерден,малдың терісі мен сүйегінен, мүйізі мен қылынан жасаған. Музыкалық аспаптар төрт топқа бөлінеді:
шертпелі,үрлемелі,ұрмалы,сілкімелі.
Шертпелі екі түрге бөлінеді: қолмен және ысқышпен. Қолмен: домбыра және шертер, ысқышпен: қобыз.
Үрлемелі: сыбызғы, сазсырнай, шаңқобыз.
Ұрмалы: дауылпаз және даңғара.
Сілкімелі: асатаяқ және сылдырмақ жатады