1-тапсырма 1. Әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені берілген үзінділер арқылы түсіндіріңіз.
Шығармадан үзінділер Идеясы Көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселе
«Ғажайып ертегілер еді... дүниедегі жақсылық атаулының бәрі-бәрі:ерлік те, ізгілік те, сұлулық пен ақылдылық та, әйтеуір, адамға тән небір асыл қасиеттің барлығы сол Аянның ертегілерінде болушы еді. Аян батырлық туралы ертегіні айтқанда, біз – алым-жұлым киінген қара борбай балалар, бір сәтке жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден: көк семсерді жарқ-жұрқ еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша ақыра шабатын нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді.»
« Сарысу іркілген атқораның іші тұншығардай қапас, тымырсық еді. Тастай қараңғы. Төбесіне ұя салған торғайлардың, олардың шырылдаған қызылшақа балапандарының үні құлақты тұндырады. Құжынаған шыбындардың ызыңы бір басқа. Қараңғылыққа көзім үйренгенше есік алдында тұрдым да, онан соң қабырғаны жағалап түкпірге қарай жүре бастадым. Аяқ асты сазданып, басқан сайын шұрқ-шұрқ етеді. Түкпірге де жеттім. Аян қараңғы бұрышта біруыс боп бүрісіп, екі алақанымен бетін басып солқылдап жылап отыр екен. Ұзақ жылады. Онан соң көзін сүртті де, қорадан шықты. Сыртқа шыққан соң көрдім, көзі қып-қызыл боп кетіпті. Маған қарады да өз-өзінен жымиып күлді.»
«Сүйiнбай мен Қатағанның айтысы» атты бұл әдеби мұраның алғашқы нұсқасы I. Жансүгiров, Ф. Ғабитова 1935 жылы құрастырып жариялаған «Сүйiнбай ақын» жинағында жарияланады. Бұдан кейiн бұл айтыстың Жамбылдан, Шу қаласының жыршысы Мәдеш Әлiмбековтен, Көкшетау облысының жыршысы Сатыбалды Аяғановтан жазып алынған нұсқалары бойынша Сүйiнбай ақынның әр жылдары жарияланған кiтаптарына тұрақты енгiзiлiп жарияланды. Зерттеушiлер С.Садырбаев (Садырбаев С. Халық әдебиетінің тарихи негіздері. – Алматы: Қазақ университеті, 1992. – 216 б. ), М.Үмбетаев (Үмбетаев М. Пірім менің Сүйінбай. – Алматы: Қазақ университеті, 1992. – 144 б.) осы айтыс хақында өз пiкiрлерiн жазып келедi.