Күйші туралы.
Күйші дегеніміз - ұлттық аспапта (домбыра, қобыз, сыбызғыда) күй орындаушы. Күйші дегенде алдымен есімізге Құрманғазы Сағырбайұлы, Дина Нұрпейісова, Дәулеткерей, Тәттімбет секілді атақты күйшілеріміз оралатыны сөзсіз.
Жалпы күй өнері қазақ халқына ғана тән өзіндік орындау мәнері бар өнер түрі. Күйшілер халықтың мұң - мұқтажын, арман - тілегін, өмірін , салт - дәстүрін ұлттық аспаптар арқылы көрсетіп отырған. Күйлердің тақырыптары да әр алуан болып келеді.
Бұрынғы кездері күйшілер күйлерді өздері шығарып, өздері халық арасында таратып отырған. Күйлер қобыз, домбыра, асатаяқ, шаңқобыз, дауылпаз, жетіген секілді ұлттық аспаптардың сүйемелдеуімен орындалады.
Күйдің әуендік құрылысы мен ырғақтық - орындаушылық әдістері сан алуан болады. Мысалы, Құрманғазы күйлері екпінді, жігерлі келсе, Дәулеткерейдің күйлері терең толғауға, романтикалық лирикаға негізделген; Тәттімбеттің күйлері әуені әсем, тәтті мұң мен қоңыр сазға толы болса, Қазанғаптың күйлері құбылмалы, ойнақы, төкпе жыр іспетті болып келеді. Күйлер орындаушылық дәстүріне, қағыс түріне қарай, негізінен, екі стильдік мектепке - төкпе және шертпе күй мектептеріне бөлінеді.
Мектеп үйірмесі туралы диалог.
- Аслан, сен осы бос уақытыңды қалай өткізесің?
- Мен үйде жатып, демаламын. Сосын сабақтарымды оқимын. Ал сен ше?
- Үйде жатқанда ішің пыспай ма? Менде бос уақыт жоқ десе де болады. Менің қолым түрлі үйірмелерден босамайды.
- Сабақ оқуға уақыт қалмайды ғой. Мен сабақтан соң шаршаймын.
- Жоқ, керісінше сол үйірмелердің арқасында мен мектепте білмегенімді үйреніп, түсінбегенімді сұрап, сабағымды да жылдам оқимын.
- Сонда сен қандай үйірмелерге қатысасың?
- Мен мектеп жанындағы ағылшын тілі курстарына қатысамын. Мектеп бағдарласынан ұқсас. Содан соң «қызықты математика», «физикалық тәжірибелер» және хор үйірмесіне қатысамын.
- Барлығына қалай уақыт табасың?
- Ынтаң болып жатса, уақыт табуға болады. Оның үстіне үйірмеде білмегеніңді үйреніп, жаңа достар табуға болады. Сен де менімен бірге қатысып көрмедің бе? Оның үстіне мектеп жанындағы үйірмелер болғандықтан бәрі де ақысыз негізде.
- Ондай болса, керемет қой! Мен ол туралы білмеппін. Қатыссам, қатысып көрейін. Келесі сабақ қашан және қай жерде?
- Келесі сабағымыз ертең, «қызықты математика». Басталуы сағат үште, жиырма тоғызыншы кабинет.
- Жақсы. Онда ертең үйірмеде кездескенше.
- Сау бол!
Кластер на тему Ыбрай Алтынсарин