Әже - баланың әкесінің, сондай-ақ, анасының шешесін атайтын, туыстық қатынасты білдіретін атау. Одан арғылары үлкен әже немесе ұлы әже деп аталады.[1]
Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.
Мұражай – 3 буын: мұ – ашық, ра – ашық, жай – бітеу
М – дауыссыз, үнді;
ұ – дауысты, жуан, қысаң, еріндік;
р – дауыссыз, үнді;
а – дауысты, жуан, ашық, езулік;
ж – дауыссыз, ұяң;
а – дауысты, жуан, ашық, езулік;
й – дауыссыз, үнді;
Мәдениет-4 буын: мә - ашық, де - ашық, ни - ашық, ет - тұйық
М - дауыссыз, үнді
ә - дауысты, ашық, езулік, жіңішке
д - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
н - дауыссыз, үнді
и - дауысты, қысаң, езулік, жiңiшке
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
т - дауыссыз, қатаң
Қалам-2 буын: қа - ашық, лам - бітеу
Қ - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
л - дауыссыз, үнді
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
м - дауыссыз, үнді
Объяснение:
Марат Қабанбайдың "Бауыр" әңгімесінің композициялық құрылысына талдау.