сенімді байлық»
Тіл – бізге өткен дәуірлерден қалған асыл мұра. Ол атамыздың ақылы мен анамыздың ақ сүтінен жаралған. «Қазақтың өз тілі қазақ үшін алтын бесік» деген екен жазушы Шерхан Мұртаза. Есте жоқ ескі дәуірлерден қалған осынау асыл дүниені көздің қарашығындай сақтап, қадірлеп, оның бар маржан, жақұтын шашып алмай кейінгіге жеткізу үшін қаншама тер төгілді десеңші!
Қазақ бар байлығын тілі мен дінінен, жері мен дәстүрінен тапқандықтан қадір тұтады, қастерлейді, үкілеп ұрпағына аманаттайды, болашағына болжам жасайды. Тіл үшін бар санасын, ғұмырын сарп етіп, шыбын жанын шүберекке түйіп, тұтастығын сақтап қалуға тырысып бағады. Тіл тұнығын лайламай, тәттісін зәмзәм суындай тамсана ішіп мейірін қандыруға тырысады. Тіл – қасиетті де, құдіретті. Құдіреттілігі сонда, өз тілімді өзімнің анама балап, бойыма ана сүтімен дарыған асыл да қасиетті рухани байлық, баға жетпес құндылыққа теңеп жататынымыз да содан болар. Біздің ана тіліміз – қазақ тілі.Ұлан-байтақ жеріміз, тәуелсіз еліміз, ана тіліміз бар. Кешегі күнде тіл тәуелсіздігін ту етіп көтерген Әлихан, Ахмет, Міржақып, Мағжан, Мұхтарлар қазақ тілінің тағдыры үшін күресті.
Тіл туралы диалог (мақал - мәтелдермен).
- Айбибі, не істеп отырсың? Өзіңмен – өзің сөйлесіп отырсың ба?
- Жоқ, Мақпал. Түрік тілінен жаңа сөздерді жаттап, қайталап отырмын.
- Сен түрік тілін де оқып жүрсің бе?
- Ия.Менің үлкен ағам қазақ – түрік лицейінде білім алады ғой, білмеген нәрселерімді сұрап, ағамнан үйренемін. "Өз тілің - бірлік үшін, өзге тілің - тірлік үшін" деген мақал осы ретте дәл айтылған деп есептеймін.
- Қандай керемет! Ал мектепте ше, ағылшын тілін де қатар оқисың ба?
- Ия. Дәл солай.
- Қиын ғой, бірнеше тілді қатарынан меңгерген... Қалай шатаспайсың?
- Ынтаң болса, ештеңе де қиын емес. Мен керісінше көп нәрсе білгім келіп, жаңа білім алуға құштармын! "Тіл - достықтың алтын көпірі" дегенді есте ұстаған жөн.
- Мен саған қызыға қарап тұрмын... Өзім ағылшын тілін онша білмейтін едім.
- Мектепте жақсылып оқып алғаның абзал. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты халыққа кезекті жолдауында үш тұғырлы тіл жобасын кезеңдеп іске асыруды ұсынған болатын. Бұл жағдайда Қазақстан бүкіл әлемге халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылады. Бұл тілдер: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі – халықаралық бизнес пен экономика тілі.
Болашақ осы үш тілді қатар, жетік меңгерген жастарымыздың қолында болмақ. Себебі қазіргі жаһандану заманында бәсекеге барынша қабілетті жастардың болашағы жарқын болмақ. Мен өз болашағымда шет тілдерімен байланыстырамын. Халқымыздың «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» деген мақалы - менің өмірлік ұстанымым.
- Жақсы, Айбибі. Енді саған ұқсап, шет тілін ден қойып оқитын боламын!
Объяснение:
Асық ойыны — қазақ халқының дәстүрлі ойыны. Асық ойыны күндіз де, түнде де ойналады. Күндізгісі – мергендікке, түнгісі – ептілікке баулиды. Иіргенде түскен қалпына қарай асық – алшы, тәйке, бүк, шік деп, ал атуға арнап арнайы қорғасын құйылып жасалғаны – сақа, жақсылары – оңқы аталады. Асық ойынының мынадай түрлері бар: құмар,тәйке,омпы, алшы, хан (хан ату), қақпақыл, т.б. Мысалы, құмар ойынға 2 – 4 адам қатысады. Олардың жақсы жонылып, табаны қайралған төрт асығы болуы керек. Ойыншылар өзара келісіп жеңімпазға жүлде тағайындап алады да кезек-кезек төрт асықты иіреді. Егер иіруші: төрт бүк, не төрт шік, не төрт алшы, не төрт тәйке түсірсе, жүлденің жартысын алады, төрт асық төрт түрлі түссе, онда тігілген жүлдені түгелдей алады. Осылайша ойын жалғаса береді. Асықты мұртынан не жамбасынан тұрғызуды омпы дейді. Омпы ойыны тегіс алаңда, жазық жерде, тіпті үлкен бөлме ішінде де ойнала береді. Ойыншы саны неғұрлым көп болса, ойын соғұрлым қызықты өтеді. Мақсат – көп асық ұтып алу. Ойнаушылар арасы 20 қадам екі көмбе сызады да көмбенің тең ортасына сызық бойына әрқайсысы екі асықтан тігеді. Тігілген асықтардың тап ортасына бір асықты омпысынан тұрғызады. Балалар кезек-кезек сақаларымен он қадам жердегі омпыны атып түсіріп, асық ұтып алуға кіріседі. Егер атушы омпыға бірден тигізсе, онда тігілген бар асықты сол алады, ал омпыға тигізе алмай, тұрған асықтардың біреуіне тигізсе, сол асықты ғана алады. Асық жаңартыла тігіліп, ойын жалғаса береді. Асық ойынының халық арасына кең тараған, басқа да түрлері бар
Объяснение: