Менің туған жерім – Қазақстан Республикасы. Бұл – бай тарихпен, көне мәдениетпен және ерекше табиғатпен ұлы мемлекет. Осы тамаша табиғат-ай! Бурабайдың қатты қарағайлары, тың жердің алтын егіндері, Ұлы даланың ақшыл бетегесі – барлық менің Қазақстаным. Менiң Қазақстаным - ел ыстық қалаулы сонымен аяулы, маңызды, асыл. Ғасырлар көп оның жауларынан қоныстандырып, меңгерiп, қорғал қалылу және бүгiн өмiршең бiзге мұраға тапсырылу үшiн бабаларымыздарға керек болды. Еңбек, тер және қандар, қуаныш және бейнеттер неше өткен ұрпақтар үлесiне тидi. Жоңғарлармен соғыстар, патшалықтың қиын кезеңі, Ұлы Отан соғысы – қазақ халқы көп қайғыларды көзі көрді.
Әр Қазақстанның азаматы айрықша күнін есте сақтады және онымен мақтанады. 1991 ж. 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының мемлекеттік саяси тәуелсіздігі туралы конституциялық заң қабылданды. Осы жылда біздің тәуелсіздігімізге 21 жыл орындалды. Сөз жоқ, Қазақстан халқы үшін ұлы күн. Бұл барлық еңбекқорлықтың, халықтардың достықтың нәтижесі.
Қазіргі Қазақстан – егемен, демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет. Әрине, бізге қайда ұмтылу бар. Ғылымды даму, ауылдарды демесу, жемқорлықты жою керек. Бірақ барлық Қазақстан жетістіктері алда болады. Мен сенемін.
Біздің елбасымыз – Н.Ә.Назарбаев, дана адам, шебер саясатшы, нағыз отаншыл. Ол – Ата Заңның гаранты. Біздің Ата Заңымыз – негізгі тәуелсіздіктің нышандарының бірі. Қазақстанда өз мемлекеттік рәміздері бар. Олар: ту, елтаңба, әнұран. Олар егемендікті, бостандықты, дәстүрлерді, тәуелсіздікті көрсетеді. Тәуелсіздік – бұл бүгінгі өмір ғана емес, сонымен қатар, ертеңгі өміріміз - Қазақстанның болашағы, оның мүмкіндіктері мен мақсаттары. Тәуелсіз болу – өз тағдырына жауап беру деген сөз.
Ақыр соңында, әр Қазақстан Республикасының азаматы не істеу керек? Ол мемлекеттік тілін білу, барлық халықтардың дәстүрлерін құрметтеу, өз Отанды қорғау керек. Себебі Қазақстан – біздің ортақ үйіміз, біздің Отанымыз.
Расул Гамзатов «Менің Дағыстаным»
Текели қаласы
8 орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Берикболова Гулмира Мухаметкаримовна
Расул Гамзатов «Менің Дағыстаным»
Сабақтың мақсаты:
1.Авар халқының ұлы ақыны Р.Ғамзатовтың «Менің Қазақстаным» әңгіме -сінің мазмұны мен идеясын ұғындыру.
2.Оқушыларға Отанын,елін,жерін сүюге,туған тілін қадірлеуге тәрбиелеу,патриоттық сезімін қалыптастыру.
3.Оқушылардың сөйлеу тілін,өз бетінше топпен жұмыс жасау арқылы ойларын нақты жеткізе білу дағдысын дамыту.
Сабақтың түрі:жаңа білім беру.
Күтілетін нәтиже:
Автор жайлы мәліметтер жинайды.Әңгімені оқып,мазмұнын ашады,шығарма құрылысына талдайды.Жеке ,топпен жұмыс жасау арқылы ойларын нақты жеткізе білу дағдысын дамыту.
Сабақтың әдіс-тәсілдері:СТО стратегиялары
Сабақтың көрнекілігі: Р.Гамзатовтың суреті,карта,слайд
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру.
Сыныпты топқа бөлу.
ІІ.Қызығушылығын ояту(музыка жіберіледі)
-Мына әуен қай халықтың музыкасы?
-Тау халықтарының ұлттық биі.
Мұғалім:
-Балалар,бүгін тау елі деген ұғыммен танысаимыз. «Дағыстан» араб тілінен аударғанда «тау елі» деген ұғымды білдіреді.Жалпы алғанда дағыстандық деген ұлт жоқ,тек ұғым бар.
Расул Гамзатов – авар халқының ақыны.Өмірі баяндалады.
ІІІ.Ой шақыру.
...Егер тілім ертең болса құрымақ,
Мен дайынмын өлуге де бүгін-ақ.
ІҮ.Мағынаны тану.
Мұқағалиша айтсақ,біздің үш бақытымыз бар.Сол үш бақытты кім атап береді? Өлеңді жатқа сұрау.
«Менің Дағыстаным»әңгімесінің мазмұны баяндалады.
Ү.Джиксо стратегиясы бойынша тапсырма беріледі.
А)І үш топқа мәтін бөлініп беріледі.
Б)Мазмұнын сұрау және тақырыпшаға ат қою.
В)Түсініксіз сөзге түсінік беру.Тоқал үй – шатырсыз үй.
Г)Тақтаға 3 сұрақ жазылған бетше ілінеді.
1.Аварлық кісінің «Елді аңсау»суретінде өзін тауды басқан тұманға теңеуінің себебі неде?
2.Тікенек басындағы құстың оқиғасы мен суретші өмірінде қандай ұқсастықтар бар? Айырмасы қандай?
3.Анасы адасқан ұлын неге кешірмеді?
Кітаппен жұмыс.
1.Суретшінің елге қайту себебін кітаптан тауып оқу.
2.Анасының ұлының авар тілінде сөйлеспеді дегендегі көңіл күйін сипаттаған жерін тауып оқы.
Шығарманың композициялық құрылысы жасалады.
1.Оқиғаның басталуы: Парижде дағыстандық суретшімен кездесуі.
2.Оқиғаның дамуы.
а)Суретшінің салған суреттерін көрсетуін өтінді.
б) «Елді аңсау»суреті.
3.Оқиғадағы шиеленіс:
а)Аварлардың көне аңыз желісі бойынша салынған суреті.
ә)Елге неге қайтқыңыз келмейді?
4.Оқиғаның шарықтау шегі:
а).Суретшінің туған-туысқандарымен,анасымен болған әңгіме.
ә).Сендер аварша сөйлестіңдер ме?
5.Шешімі: Менің ұлым баяғыда өліп қалған.
1..Жасы үлкеннің сөзін бөлме – в разговоре не перебивай старших.
2. Жасы үлкеннің жолын кеспе – не пересекай дорогу старшему.
3.Ата-анаңа қайда барасыз деп сұрама – не спрашивай родителей, куда они идут.
4.Үлкенге сыртыңды беріп отырма – не садись спиной к старшему.
.5Кісі жолын кеспе – не переходи дорогу перед старшим.
6.Қонаққа берер затты сол қолмен берме – то, что даешь гостю, не протягивай левой рукой.
7.Кісіге қару кезенбе – не направляй оружие на человека.
8.Жалғыз ағашты кеспе – не руби одинокое дерево.
9.Жыңғылмен атты қамшылама – не погоняй лошадь гребенщиком.
10.Көгалды таптама – не топчи поляну.
Қазақстан - менің Отаным. Ол барлық адам бейбітшілік пен татулықта тұрып жатқан мемлекет 1991 жылдың 16 желтоқсанында Қазақстан тәуелсіздігін жария етті. Біз үшін тәуелсіздік күні ең қадірлі күннің бірі. Бұл жолда қаншама адам құрбан болды. Біз оларды ешқашан ұмытпаймыз. Жыл сайын тәуелсіз мерекесінде еске аламыз. Осы тәуелсіздікке жету үшін олар қаншама тер төкті.Отаны үшін күресті. Қазір біздің мемлекетіміз татулық пен бейбітшілікте өмір сүруде. Биыл тәуелсіздігімізге 25 жыл толады. Бұл көп уақыт емес,бірақ біз осы уақытта көптеген жетістіктерге жеттік. Осы жетістіктерге жетуіміз елбасымыздың арқасы. Елімізде қысқы Азия ойындары өткізіліп, көк байрағымыз көкте желбіреді. Лондон олимпиадасында спортшыларымыз еліміздің байрағын асқақтатты. Бүгінгі күнде еліміз жер көлемі бойынша тоғызыншы орында тұр. Еліміз өлшеусіз табиғат байлығымен ғана емес , ең алдымен сан түрлі ұлттардан құралған халқымен ерекше екенін ұмытпаған дұрыс.