Кезінде біздің ата-бабаларымыз уақытты да, жолды да өздері болжаған болатын. Кундізгі кезде күннің шығуы мен батуына қарап уақытты болжап айтқан, ал түнгі уақытта аспандағы жұлдыздарға қарап барар жерінің жолын білген. Ал қазіргі кез дамыған уақыттардың бірі. 21 ғасыр жаңа технологиялар мен жаңалықтар заманы. Қазір бізде уақытты дәлме дәл көрсететін сағаттар, жолды спутник арқылы көрсететін карталар бар. Осы бір үзіндіден мен қазақтың осындай бір дүниетанымдық қасиетін байқадым. Ал енді тәрбиелік қасиетіне келер болсақ, қазақтар балаларын жастайынан атта қалай дұрыс отыру керек екендігін, аттан қалай түсү керектігін толықтай үйреткен. Бұндай тәрбиелік мәннің де өзіндік сырлары бар. Атқа ерте жастан үйренген бала батыл, қайсар, ақылды болып өскен. Ал қазіргі таңда өкінішке орай ат құлағында ойнаған азаматтарымыз аз.
Объяснение:
1. Мектеп, оқушы сөздерін септеу, көптеу, тәуелдеу.
1) Септеу
Атау септік:оқушы,мектеп.
Ілік септік:оқушының,мектептің.
Барыс септік:оқушыға,мектепке.
Табыс септік:оқушыны,мектепті.
Шығыс септік:оқушыдан,мектептен.
Жатыс септік:оқушыда,мектепте.
Көмектес септік:оқушымен,мектеппен.
2) Жіктеу Мектеп сөзі жіктелмейді, тәуеленеді.
Жекеше:
І жақ:Мен оқушымың.
ІІ жақ:Сен оқушысың.
Сыпайы түрде:Сіз оқушысыз.
ІІІ жақ:Ол оқушы.
Көпше:
І жақ:Біз оқушымыз.
ІІ жақ:Сендер оқушысыңдар.
Сыпайы түрде:Сіздер оқушысыздар.
ІІІ жақ:Олар оқушылар.
3) Тәуелдеу
Жекеше:
І жақ:Менің оқушым,мектебім.
ІІ жақ:Сенің оқушың,мектебің.
Сыпайы түрде:Сіздің оқушыңыз,мектебіңіз.
ІІІ жақ:Оның оқушысы,мектебі.
Көпше:
І жақ:Біздің оқушыларымыз,мектептеріміз.
ІІ жақ:Сендердің оқушыларың,мектептеріңіз.
Сыпайы түрде: Сіздердің оқушыларыңыз,мектептеріңіз.
ІІІ жақ:Олардың оқушылары,мектептері.
2. Рухани, Қазақстан сөздеріне дыбыстық талдау жасау.
Рухани - [3 буын: ру - ашық, ха - ашық, ни - ашық]
р - дауыссыз, үнді
у - дауысты, қысаң, еріндік, жуан
х - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
н - дауыссыз, үнді
и - дауысты, қысаң, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 6
Дыбыс саны: 6
Қазақстан - [3 буын: қа - ашық, зақ - бітеу, стан - бітеу]
Қ - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
з - дауыссыз, ұяң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
қ - дауыссыз, қатаң
с - дауыссыз, қатаң
т - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
н - дауыссыз, үнді
Әріп саны: 9
Дыбыс саны: 9
1тапсырма
1)дұрыс
2)бұрыс
3)бұрыс
4)бұрыс
5)дұрыс
2тапсырма
Адам армандаған нәрсесін күтіп отыра бермей ,оған жетудің амалын тауып ,қадамдар жасай білу керек .
3 тапсырма
Тірек сөздер:
Толағай,ел-жұрт ,бай,жаңбыр,мал,Дана,тау,бұлт,уақыт,ұйқыға ,ойлайды.
4тапсырма
Судың адам өміріндегі маңызы
Су -адам өмір сүре алмайтын өмір бөлшегі.Адамға барлық нәрсе керек болғанмен судың алар орны шексіз бай.Қазіргі кезде судың өзінің алай-дүлей туғызатын қымбат бағасы бар.Бір күні Толағай атты ер азамат сусыз өмір кешіп жүрді.Өйткені оның суға ақшасы болмай жүрді.Қатты қиналды.Қиналғанын білдіртпей жаңбыр жауған суды ішетін.Ұзақ уақыт сөйтіп жүрді.Не істерін білмей Дана атты анасына келеді .Ел-жұрт не күлерін ,не жыларын білмей жүрді .Әринам анасына барғаннан кейін еш затсыз кетпейді.Анасы оған ақша ұстатып жіберген болатын.Осы ақшаны суына жөнелтіп тұрды .Бұл аз уақытты ғана құрайды.Толағай біраз ойланып .Жұмысқа шығуды ұйғарды.Күні -түні жұмыс істеп ешқандай суға,тамаққа мән бермеді.Бірақ ,сөйтіп жүріп әлсіреп ,қалың ұйқыға батты .
Бар мааа