Тиін — әрі епті, әрі жеңіл қимылдайтын, әрі жақсы өрмелейтін және талдан талға оңай секіретін омыртқалы жануар. Қоректері: емен жаңғағы, грек жаңғағы, бадам (миндаль), орман жаңғағы, гүлдің қауызы, саңырауқұлақ, жаңа ағаш қабықтары, жәндік, ұлулар болып табылады. Ғылыми болжамдар бойынша дүние жүзіндегі миллиондаған ағаштар тиіндердің көміп-сақтаған, кейін ұмытып кеткен қауашақ сортты ағаш тұқымдастарынан өсіп жетілуде. Тиіндер дәндер мен жаңғақтарды бөлек-бөлек топыраққа мұқият көмеді, не ағаш қуыстарына жасырады. Дене тұрқы 16 – 28 см, салмағы 450 – 600 г. Түсінің үстіңгі бөлігі ақшыл сұр не жирен, қоңыр, ал астыңғы бөлігі толығымен ақ болып, үлпілдек, қалың жүнді, құйрығы ұзын (23 см-ге дейін) болып келеді. Артқы аяқтары ұзынырақ және мықты болған соң ағаштан ағашқа қарай 10-12 метрге дейін секіре алады. Мұншалықты ұзындыққа секіруге оның үлпілдек құйрығы көмектеседі. Орташа өмірі 10 жылға дейін. Тұрғылықты аң, орманды және ағашты жерлерде, тоғайларда мекендейді. Азықтары мол жылдары көбейіп, ал азық қоры аз жылдары саны өте кеміп кетеді. Орташа өмірі 10 жылға дейін. Қоректері аз жылдары олар ауып, ауыл шетіндегі бау-бақшаға, парктерге келеді. Қазақстанның шығыс, орталық және солтүстік аймақтарында, Тянь-Шань мен Жетісу (Жоңғар) Алатауының арағайлы ормандарында мекендейді. Ұясын ағаш басына, кейде кеуегіне, не жартас жарығына, немесе тоқылдақ тескен ойықтарға 30-40 см диаметрде салады. Ұясының ішін мүктермен және шөптермен әрлейді.
Су - тіршілік көзі, өмірдің қуаты. "судың да сұрауы бар" дейді аққан судың қадірін білген дана халқымыз. күнделікті судың қадірін біле бермейтініміз - шындық. сарқырап су ағып тұрған соң бір тамшы суға зар болған жандардың басындағы ауыртпашылықты қайдан білейік? ағызып қойып соны ойлай бермейміз-ау. ал барша мұсылманға қасиетті рамазан айында ораза ұстағанда, алла разылығы үшін ас-судан тыйылып, күн батқанша қара су аузың жетпегенде ғана не дүниенің парқына барасың. күн еңкейе батып, ауызашар уақыты кіргенде ұрттаған суыңнан , одан артық бақыт сыйлар дүние бар ма, шіркін! судың бағасын білмей, суға қоқыс тастап, оны ластайтын жандар бір өзіне ғана емес, қа зиян жасап жатқанын біле ме екен? сусыз бір күн өмір сүрудің өзі тәніңді азапқа түсірерін білер ме екен? тазалықты білетін, сүйетін дана халқымыз бұлақ көзін жаппаған, керісінше бұлақ көзін ашуды сауапты іс деп білген. тіпті, суды бей-берекет жұмсамаған. бір сәт соны ойға алып, дана халқымыздың тәрбиесімен сусындап, судың да сұрауы барын білгеніміз жөн.
