ахмет байтұрсынұлы (5 қыркүйек 1872 жыл, қазіргі қостанай облысы, жангелді ауданы сарытүбек ауылы – 8 желтоқсан 1937, алматы қаласы) — қазақтың ақыны, әдебиет зерттеуші ғалым, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері.қазақ халқының 20 ғасырдың басындағы ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі, мемлекет қайраткері, қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы ғалым, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы, алаш-орда өкіметінің мүшесі.атасы шошақ немересі ахмет өмірге келгенде ауыл ақсақалдарынан бата алып, азан шақырып атын қойған. әкесінің інісі ерғазы ахметті торғайдағы 2 сыныптық орыс-қазақ мектебіне береді. оны 1891 жылы бітіріп, орынбордағы 4 жылдық мектепке оқуға түседі. 1895-1909 жылы ақтөбе, қостанай,қарқаралы уездеріндегі орыс-қазақ мектептерінде оқытушы, қарқаралы қалалық училищесінде меңгеруші қызметін атқарады. ол өте кемеңгер, білімді тұлғаның бірі болған. байтұрсынұлының саяси қызмет жолына түсуі 1905 жылға тұс келеді. 1905 жылы қоянды жәрмеңкесінде жазылып, 14500 қол қойған қарқаралы петициясы (арыз-тілегі) авторларының бірі байтұрсынұлы болды. қарқаралы петициясында жергілікті басқару, сот, халыққа білім беру істеріне қазақ елінің мүддесіне сәйкес өзгерістер енгізу, ар-ождан бостандығы, дін ұстану еркіндігі, цензурасыз газет шығару және баспахана ашуға рұқсат беру, күні өткен дала ережесін қазақ елінің мүддесіне сай заңмен ауыстыру мәселелері көтерілді. онда қазақ даласына орыс шаруаларын қоныс аударуды үзілді-кесілді тоқтату талап етілген болатын. сол кезеңнен бастап жандармдық бақылауға алынған байтұрсынұлы 1909 жылы 1 шілдеде губернатор тройницкийдің бұйрығымен тұтқындалып, семей түрмесіне жабылды.
X

Материалды жүктеу
Материалдың толық нұсқасы
«Отаным -тағдырым»
Кім –кімге де болсын,кіндік қаны тамған, туған жердің топырағына жететін ,Отанына деген ыстық ықыласы ,көзқарасы ерекше болатыны анық. «Туған жердей жер болмас,туған елдей ел болмас» демекші ,жүрегі қазақ деп соғар әрбір азамат пен азаматша өз Отанын сүюге міндетті.Сүйіп қана қоймай,оның дамуына сүбелі үлес қосуға, рухани жаңғыруына, әлеуметтік және экономикалық жағынан да ілгерілуге біршама нақты қадамдар болғаны жөн.Елдің мүддесін ойлап, халықтың қамын жеген ,елін сүген елбасымыз елімізге деген стратегиялары ,нақты қадамдары мен міндеттеген бұйрықтары ,шығарған заңнамалары барлығы дерлік Отанға деген сүйіспеншіліктен деп білем.Отан – отбасынан басталатыны анық.Сол бір отбасыны бір адам басқара алатыны бесенеден белгілі,ал бір Отанды,бір мемлекетті басқару кім-кімнің де қолынан келмейтіні тағы бар.Сүйікті елемізді осындай азаматқа тапсырғанымыз, бүгінде бәріміздің көңіліміздің тоқ екенінің дәлелі.Тырнақтап жинаған абыройымыз еліміздің дамыған елдер қатарына қосылуы,аз ғана уақыт шамасындаа Қазақ елін тануы, бұл біздің ілгерілеп жылжуымызды білдіреді. Қазақстан 2050 жылға қарай әлемдегі ең алдыңғы қатарлы 30 мемлекеттің қатарына қосылуда. «Ел болып бірігуден асқан бақыт жоқ» деген қағиданы ұстанып,ел бірлігін,татулығын ,бейбітшілігін ,көп ұлт пен ұлыстың басын біріктіріп отырған қазақ елінің мәңгілік болуын мақсат еткен.Біздің Қазақстан –көп ұлтты мемлекет.Бейбітшілік пен достықты, татулықта бірге жұмыла отырып ,қызметтің әр түрлі саласында қазақтар мен орыстар,өзбектер,татарлар мен немістер, украиндар мен кәрістер және т.б еңбектенуде.Бұл қазақ жерінің жомарттылығын, осындай ақкөңілділігін байқап отырмыз.Сондықтан, татулық-болашақта гүлденуіміздің маңызыд талабы.