Қызыл түс әу бастан қауіптің белгісі. Қызыл кітап өмірлері қыл үстінде тұрған тіршілік иелерінің төлқұжаты іспетті.
Қызыл кітапқа енген тіршілік түрлері жойылып бара жатқан түр, сирек кездесетін түр, қысқартылып бара жатқан түр, анықталмаған түр, қайтып қалпына келе жатқан түр деп бөлінеді.
Қызыл кітаптың ішінде Қара кітап бар. Немесе қара тізім. Жер бетінен мүлде құрып, жойылып кеткен тіршілік иелері осы кітапта хатталып қалған.
Қызыл кітап-халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабы” — халықаралық дәрежедегі құжат. сапсан. Қызыл кітапқа сирек кездесетін, жылдан жылға азайып не жойылып бара жатқан, сондықтан да айрықша қорғауды қажет ететін жануарлар мен өсімдіктердің түрлері тіркеледі. Жануарларды халықаралық дәрежеде қорғау мәселесі 20 ғасырдың бас кезінде қолға алынды.
Қазақстанның Қызыл кітабы, кез-келген территория сияқты, өсімдіктер мен жануарлардың тізімін жасайтын және сипаттайтын кітап, саны өте аз. Олар көп ұзамай мүлдем жойылып кетуі мүмкін. Бұл кітап 1948 жылы пайда болды. Оны жасау үшін жылдар қажет болды, ғалымдар жойылып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер туралы мәліметтер мен фактілерді жинады. Қызыл кітапқа енген барлық жануарлар бес санатқа бөлінеді:
- жануарлардың жойылып кетуі.
- Сирек кездесетін жануарлар.
- саны азайып жатыр.
- Анықталмаған түрлер.
- қалпына келтірілген түрлер.
Қалпына келтірілген жануарлар түрлері - жойылып кетуден сақталған түрлер. Қызыл кітапта жануарлардың әр санатының өзіндік бет-түсі бар. Жойылып кету қаупі төнген түрлер қызыл парақтарға, сирек кездесетіндер сарыға, ақ түсетін популяциялар азайып, сұр түспен белгіленіп, жасыл түспен қалпына келтірілген.
Қазақстанның Қызыл кітабындағы барлық жануарлар мен өсімдіктер мемлекеттік қорғауға алынған. Егер бұл түр басқа мемлекетте болса, онда оны бақылау керек ...
і дауысты жынышке езулык
с дауыссыз катан ызын
к дауыссыз катан
е дауысты жынышке езулык
р дауыссыз унды
л дауыссыз унды
і дауысты жынышке езулык
к дауыссыз катан
2
електегiм,
е дауысты жынышке езулык
л дауыссыз унды
е дауысты жынышке езулык
к дауыссыз катан
т дауыссыз катан шугыл
е дауысты жынышке езулык
г дауыссыз уян шугыл
і дауысты жынышке езулык
м дауыссыз унды
беймдеушi
б дауыссыз шугыл уян
е дауысты жынышке езулык
й дауыссыз унды
м дауыссыз унды
д дауыссыз унды шугыл
е дауысты жынышке езулык
у дауысты жуан кысан
ш дауыссыз ызын катан
і дауысты жынышке езулык!