"Международные термины, на мой взгляд, переводить не нужно. И вообще следует избегать кальки. К примеру, "альпинист" теперь на казахском - "асқарпаз" - от слова высота. Многие, услышав впервые, даже не догадываются о его значении", - говорит астанчанин Курмангали Нургалиев. "В последнее время я часто сталкиваюсь с непонятными и неизвестными мне словами. Хотелось бы, чтобы перевод не был дословным и подходил по смыслу. К примеру, иногда таблетки переводят как "түйме". Но это слово означает "пуговица" и не имеет отношения к лекарствам", - отметил другой столичный житель Айдар Конысбаев.Начальник Управления нормативно-лингвистических работ при Министерстве культуры и информации Казахстана Серик Салемов сильно удивлен переводом слова "балкон" - "қылтима". "В казахской литературе "қылтима" используется как "отверстие". А "балкон" - это сооружение, это строительно-архитектурный термин. И во всем мире оно так и называется "балкон", - сказал он в интервью телеканалу.И подобных примеров немало.Впрочем, не все скептически относятся к переводу всех возможных терминов на государственный язык. "Как языковед, я считаю, что по мере возможностей нужно переводить все термины. Если мы возьмем весь поток слов, который на нас обрушивается со всех языков, особенно с Запада, то через несколько лет возникнет проблема экологического сознания", - заявил профессор Евразийского национального университета имени Гумилева Жантас Жакупов.В "Стратегии-2050" Глава государства Нурсултан Назарбаев призвал модернизировать казахский язык. Но при этом грамотно переводить современные слова, по возможности оставив в покое устоявшиеся международные термины.
Қазақ халқының ұлттық болмыс-бітімінің бір өзгешелігі –дастархан жайып, кімді болса да адал көңілмен қарсы алатын кең пейілдігінде, меймандостығында. Қазақ үйіне келген адамға дастархан жайып, қонақжайлылық ниет білдірмеген адамды «қазанын қара суға малып отырғандай» деп кемсітетін болған. Сондықтан да қазақ халқы танысын, танымасын үйіне бас сұққан адамға «Қырықтың бірі – Қыдыр» деп қарап, дастархан жайып, барын оның алдына қойған. Қазақ – намысшыл халық. Қонақтан тамақ үшін ақы алу деген оның әдетінде мүлдем жоқ. Бұл көргенсіздік саналып, ырымға жаман деп есептелген. Расында да қазақ «дастарханы қурап тұр» дегізбеу үшін, өзінің ең дәмді асын қонағына сақтап отырады да, реті келгенде, оны дастарханға қояды. Қазақтың ұзақ сақталып, тек қонақ келгенде ғана дастарханға салатын сыйлы асы – сүрленген ет, қазы, шұжық, жент, құрт, қарынға салынып сақталған сары май, тәтті, тары, қант, шай, өрік-мейіз т.б. «Қонақ асы – қазақтың бөлінбеген еншісі» деген сөз бұрынғыдан қалған. Ерулік, қымызмұрындық, сірге мөлдіретер, соғым басы, көңіл шайы, келін шайы т.с.с. бас қосулардың мақсаты, тілек мүдделері қазақтың меймандостық ниетінен туындаған. Қазақ – қонақжай халық., көңіл табуға шебер, дос жинауға құмар. Қазақта келген қонақты «құдайы қонақ», «сый қонақ», «арнайы қонақ» деп түрліше атаған. Бұлардың қайсысына болмасын, қазақ, ең алдымен, мал сойып, қан шығарған. Дастарханның қадірлі асы жаңа сойылған малдың бас-сирағы деп есептелген. Өте қадірлі адамға қазақтар тай да сойған. Сойылатын малды алдымен босағаға әкеліп, қонақтан бата сұраған. Сонан соң ғана ол сойылып, еті қазанға салынған. Етті мол етіп асу, қазыны қазанға бұзбай салу – үй иесінің келген қонаққа деген ниетін білдіреді. Ет піскенше мейманға кең дастархан жайылып, құрт, ірімшік, бауырсақ, жент, сары май қойылады, қаймақты шай құйылады.
"Международные термины, на мой взгляд, переводить не нужно. И вообще следует избегать кальки. К примеру, "альпинист" теперь на казахском - "асқарпаз" - от слова высота. Многие, услышав впервые, даже не догадываются о его значении", - говорит астанчанин Курмангали Нургалиев. "В последнее время я часто сталкиваюсь с непонятными и неизвестными мне словами. Хотелось бы, чтобы перевод не был дословным и подходил по смыслу. К примеру, иногда таблетки переводят как "түйме". Но это слово означает "пуговица" и не имеет отношения к лекарствам", - отметил другой столичный житель Айдар Конысбаев.Начальник Управления нормативно-лингвистических работ при Министерстве культуры и информации Казахстана Серик Салемов сильно удивлен переводом слова "балкон" - "қылтима". "В казахской литературе "қылтима" используется как "отверстие". А "балкон" - это сооружение, это строительно-архитектурный термин. И во всем мире оно так и называется "балкон", - сказал он в интервью телеканалу.И подобных примеров немало.Впрочем, не все скептически относятся к переводу всех возможных терминов на государственный язык. "Как языковед, я считаю, что по мере возможностей нужно переводить все термины. Если мы возьмем весь поток слов, который на нас обрушивается со всех языков, особенно с Запада, то через несколько лет возникнет проблема экологического сознания", - заявил профессор Евразийского национального университета имени Гумилева Жантас Жакупов.В "Стратегии-2050" Глава государства Нурсултан Назарбаев призвал модернизировать казахский язык. Но при этом грамотно переводить современные слова, по возможности оставив в покое устоявшиеся международные термины.