Зима.
Великан в белой шубе, с седой бородой,
Никого он не видит, слепой и немой,
На суровом лице белый иней блестит.
Все скрипит и трещит под тяжелой стопой.
Пар дыхания снежен, морозен и лют.
Так пришел старый сват — и потряс наш покой.
Словно облако, шапку надвинул на лоб,
От мороза багров, как батыр молодой;
Брови-тучи свисают, скрывая глаза.
А тряхнет головой — снег валит день-деньской.
Его гнев превращается в снежный буран,
Белой юрты-орды потрясая устой.
Детям в радость мороз, высыпают из юрт,
Но лицо опалив, убегают домой.
В чекмене и тулупе пастух, но и тот
Не стерпел, повернулся от ветра спиной.
Кони слабо по насту копытами бьют,
Сил уж нет, а трава под корой ледяной.
Воют волки, ощерясь с приходом зимы.
Эй, пастух, опасайся потравы лихой!
Угоняй табуны на другие места. Сон не в сон!..
Лошадьми поживятся зимой
Не какой-нибудь волк, а Канай, Кондыбай,
А потом с глаз долой старика с бородой.
(Перевод Ю. Кузнецова)
Менің ұлым авар анасы үйреткен тілді ұмытпауға тиіс» деп басталатын бұл эссенің мағынасы тереңде. Тіліңді ұмытқаның – еліңді, тарихыңды, анаңның ақ сүтін ұмытқанмен пара пар деген түпкі идея жатыр. Тілін ұмытқан кез келген адам – өткенін де бүгінін де мәңгі ұмытты деген сөз. Бұл эсседе өз ана тіліңді ұмытып өзге елде ғұмыр кешкенше, тірі басып жүрмей-ақ қойғаның абзал деген мазмұн бар.
«Ана тілім! Сен маған ризасың ба, білмеймін, бірақ менің тірлігім-сенсің, мен сені мақтан етем. Сонау тұңғиық терең жер түбінен жарыққа, күнге, жасыл шөпке асыққан бұлақ суындай ана тілімнің сөздері тірлігімнен қайнап шығып, алқымыма тіреледі.Ернім күбірлейді.Өз күбіріме өзім құлақ тігем, ана тілім, саған құлақ тігем, сонда маған бейне тұңғиықтан шымырлап шыққан таудың асау өзені елестейді.Мен болаттың сыңғырын ұнатам, қынабынан суырылған екі қанжардың бір-біріне соғылған дыбысын сүйем.Осының бәрі менің тілімде бар» – деп дағыстан ақыны тілін, елін тебірене сөз етеді.
Объяснение: