Бүгінгі таңда жасыратыны жоқ, жаман әдеттер көбейіп келуде. Оларға шылым шегу, ішімдік қолдану және нашақорлықты жатқызамыз. Оның адам өміріне тигізер пайдасы да жоқ. ашындыратыны – еркегі де, әйелі де, кәрісі де, жасы да осы жаман әдеттерге үйір болған.
Адамдар шылымның өзін жұмыс үстінде, үзіліс кезінде, далада, зеріккенде, қарны ашқан кезде немесе тоқ кезінде де шегуден бастайды. Ересектерге еріп жастар да темекіге әуестене бастауда. Үлкені де, кіші де бірдей әуестенетін осы темекіде не бар? Онда қызықтырарлық ештеңе де жоқ. Керісінше, нерв жүйесін, асқорыту жолдарын, жүрек-қан тамырларын бұзатын «никотин» деген у бар. Шылымның түтіні автомобильдің шығаратын түтінінен 4 есе зиянды. Бір түтіннің өзі осындай зардап әкелетін болса, ол ішкі ағзаға барғанда бүкіл жүйені қалай бұзатынын елестетудің өзі қорқынышты. Айтып кететін болсақ, никотин: жүрек бұлшықетінің инфарктісіне, инсульт, мидың қан тамырлар аурулары және өкпе, ауыз қуысы арқылы қанның құрамына кіретін болғандықтан, өкпенің тыныс алуына кедергі болатын ауруға шалдықтырады.
Тиін — әрі епті, әрі жеңіл қимылдайтын, әрі жақсы өрмелейтін және талдан талға оңай секіретін омыртқалы жануар. Қоректері: емен жаңғағы, грек жаңғағы, бадам (миндаль), орман жаңғағы, гүлдің қауызы, саңырауқұлақ, жаңа ағаш қабықтары, жәндік, ұлулар болып табылады. Ғылыми болжамдар бойынша дүние жүзіндегі миллиондаған ағаштар тиіндердің көміп-сақтаған, кейін ұмытып кеткен қауашақ сортты ағаш тұқымдастарынан өсіп жетілуде. Тиіндер дәндер мен жаңғақтарды бөлек-бөлек топыраққа мұқият көмеді, не ағаш қуыстарына жасырады. Дене тұрқы 16 – 28 см, салмағы 450 – 600 г. Түсінің үстіңгі бөлігі ақшыл сұр не жирен, қоңыр, ал астыңғы бөлігі толығымен ақ болып, үлпілдек, қалың жүнді, құйрығы ұзын (23 см-ге дейін) болып келеді. Артқы аяқтары ұзынырақ және мықты болған соң ағаштан ағашқа қарай 10-12 метрге дейін секіре алады. Мұншалықты ұзындыққа секіруге оның үлпілдек құйрығы көмектеседі. Орташа өмірі 10 жылға дейін. Тұрғылықты аң, орманды және ағашты жерлерде, тоғайларда мекендейді. Азықтары мол жылдары көбейіп, ал азық қоры аз жылдары саны өте кеміп кетеді. Орташа өмірі 10 жылға дейін. Қоректері аз жылдары олар ауып, ауыл шетіндегі бау-бақшаға, парктерге келеді. Қазақстанның шығыс, орталық және солтүстік аймақтарында, Тянь-Шань мен Жетісу (Жоңғар) Алатауының арағайлы ормандарында мекендейді. Ұясын ағаш басына, кейде кеуегіне, не жартас жарығына, немесе тоқылдақ тескен ойықтарға 30-40 см диаметрде салады. Ұясының ішін мүктермен және шөптермен әрлейді.
Объяснение:
дұрыс маган тіркеліңдерші