БАҒАЛАУ. 1-тапсырма. Оқылым. Чтение.
Берілген өлеңдерді оқып, тапсырмаларды орындаңыз. (Прочитайте данные стихотворение и выполни данные задания)
1-өлең
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды. Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап, келіп қалды. Дем алысы – үскірік, аяз бен қар,
Кәрі құдаң – қыс келіп, әлек салды. Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып, Аязбенен қызарып ажарланды.
2-өлең
Жаздыгүн шілде болғанда,
Көгорай шалғын, бәйшешек
Ұзарып өсіп толғанда,
Күркіреп жатқан өзенге
Көшіп ауыл қонғанда.
Шұрқырап жатқан жылқының Шалғыннан жоны қылтылдап,
Ат, айғырлар, биелер
Бүйірі шығып, ыңқылдап,
Суда тұрып шыбындап,
Құйрығымен шылпылдап,
Арасында құлын-тай
Айнала шауып бұлтылдап,
Жоғары-төмен үйрек, қаз
Ұшып тұрса сымпылдап.
1-мәтін
2-мәтін
Өлеңдердің авторы кім?
Өлеңдердің атын жаз
Айырмашылығы
Өлеңдерден теңеуді тауып, жаз.
6б.
2-тапсырма. Жазылым. Письмо.
Берілген тақырыптардың бірін таңдап, 60-70 сөзден тұратын эссе жазыңыз. Выберите одну тему, напишите эссе (60-70слов), составьте план.
1. Жыл мезгілдерінің сұлулығы
І. Кіріспе.
Жыл мезгілдері
ІІ. Негізгі бөлім
Жыл мезгілдерінің сұлулығы
ІІІ. Қорытынды.
Табиғатты қорға!
2. Зергерлік бұйымдар.
І. Кіріспе
Зергерлік бұйымдар
ІІ. Негізгі бөлім
Күмістен, алтыннан жасалынған әшекей бұйымдар
ІІІ. Қорытынды.
Сирек кездесетін зергерлік бұйымдар
3. Ұлттық қолөнер.
І. Кіріспе
Қолөнер
ІІ. Негізгі бөлім
Ұлттық қолөнер
ІІІ. Қорытынды.
Ою – өрнек
6б.
Ауыз әдебиетінің бағы заманнан ескірмей ұрпақтан–ұрпаққа ауысып отырған күрделі де мол бір саласы — батырлар жыры. Бұл жырларды жыршы–жыраулар ғасырлар бойы қобызға немесе домбырыға қосып, белгілі бір әнмен айтып, ауыздан-ауызға таратып келген. Қазақ батырлар жырындағы басты қаһарман елін сүйген батыр, ал оның басты мақсат-мұраты — халқын, Отанын басқыншы жаудан қорғау. Батырлар жырының көпшілігінде халықтың түбегейлі мұң-мүдесі көкселеді. Батырдың халыққа қамқоршы болу арманы, сол жолдағы іс-әрекеті жырлануы арқылы оның өз-үй ішіне, өз руына деген сүйіспеншілігі, де айқындалады. Батырлар жырларынан ерте замандағы баласы жоқ қарттың, бастаушысы жоқ елдің басқадан жәбір-жапа көретіні де танылады. Басқыншылардан қорғайтын батыр жайлы жырлар ел қиялында осындай зарығу, торығу тұсында туады. Мұндай батырды халық қартайған ата-ананың амандығы үшін қажет деп біліп, оның көршілес рулармен де күш біріктіруін көздейді. "Алпамыс батыр”, "Қобыланды батыр”, "Ер Тарғын”, "Қамбар батыр” сықылды қазақ батырлар жырларында қалмақ, моңғол басқыншыларының шабуылы баяндалып, қазақ батырларының сол күрестегі ерлігі жырланады. Олардың отаншылдығы мен адалдығы, уәдеге беріктігі зұлымдық пен қиянатқа қарсы қойылады.
Қазақтың батырлар жырының қайсы-сын алсақ та бәрінде де ел бірлігі мен Отан қорғау мәселесі бірінші кезекте тұрады. Батырлардың ойы мен арманы, ел мұны халық тағдырымен ұштасып жатыр.